Η εργασία αυτή φιλοδοξεί να απαντήσει στο ερώτημα που τίθεται στην φωτιστική ανάδειξη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής που συνδέεται με τον τόπο και τα παραδοσιακά πρότυπά του. Ποια μορφή τεχνητού φωτισμού είναι αυτή που αρμόζει, ώστε να επιτυγχάνεται η ανάδειξή της κατασκευής μέσω της σύνδεσής της με την συλλογική μνήμη;

Το ερώτημα γεννάται από την παρατήρηση πως η ανάπτυξη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στις Κυκλάδες επηρεάζεται σημαντικά από τον υπερτουρισμό και τη συνεχή ζήτηση για νέα τουριστικά καταλύματα. Αυτό έχει οδηγήσει σε έντονη οικοδομική δραστηριότητα, με συνέπεια την αλλοίωση του τοπίου και τον επαναπροσδιορισμό των παραδοσιακών αρχιτεκτονικών προτύπων. Οι νέες κατασκευές συχνά διαφοροποιούνται από τις παραδοσιακές σε κλίμακα και υλικά, εστιάζοντας στην ανταπόκρισή τους στις νέες απαιτήσεις, δημιουργώντας όμως πλέον την ανάγκη για μια ισορροπία μεταξύ διατήρησης της πολιτισμικής κληρονομιάς και της της σύγχρονης κατοίκισης. Σε αυτό το πλαίσιο, ο τεχνητός φωτισμός μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην εναρμόνιση της νέας αρχιτεκτονικής με το παραδοσιακό κυκλαδίτικο τοπίο, καθώς διαμορφώνει την νυχτερινή εικόνα του τοπίου.

Εστιάζοντας στις ξερολιθικές κατασκευές των Κυκλάδων, και λαμβάνοντας ως παράδειγμα την παλιά αγροικία της Τήνου, γίνεται προσπάθεια αντιπαραβολής της με την σύγχρονη εξοχική κατοικία. Αρχικά περιγράφονται τα δομικά χαρακτηριστικά των ξερολιθικών κτισμάτων που παραμένουν αμετάβλητα στο πέρασμα του χρόνου, ενώ στην συνέχεια γίνεται αναφορά στην φωτιστική τεχνολογία που μεταβάλλεται με την πρόοδο της τεχνολογίας. Πως τα δύο αυτά στοιχεία μπορούν να ορίσουν και να διαμορφώσουν την συλλογική μας μνήμη;

Η διαθέσιμη τεχνολογία φωτιστικών σωμάτων κάθε εποχής και, κατ’ επέκταση, το διαφορετικό φωτιστικό τους αποτέλεσμα στον χώρο είναι αυτό που καθορίζει την οπτική αντίληψη, επηρεάζοντας το πως αντιλαμβανόμαστε την μορφή, τις επιφάνειες, τα υλικά που τον συνθέτουν και τα αντικείμενα που περιέχει. Η εικόνα που προσλαμβάνουμε σε διαφορετικές συνθήκες φωτισμού διαφέρει αντίστοιχα από την προηγούμενη και το αποτύπωμά της στην ατομική μνήμη, και κατ’ επέκταση στη συλλογική μνήμη, είναι διαφορετικό.

Η αποδόμηση των στοιχείων του χώρου που συνθέτουν τη συλλογική μνήμη προσεγγίζεται μέσω του φωτιστικού στοιχείου. Οι εικόνες που πήραν μορφή υπό το φως των φανών, των λύχνων, των κεριών, αλλά και των λαμπτήρων πυρακτώσεως και φθορισμού, καλούνται να ανασυντεθούν στο σήμερα, λαμβάνοντας υπ’ όψη την σύγχρονη πλέον δομή και υπό το φως των -απεριόριστων δυνατοτήτων - λαμπτήρων LED.

Επί συγκεκριμένου παραδείγματος σύγχρονης αρχιτεκτονικής, γεωγραφικά τοποθετημένου στο νησί της Τήνου, και λαμβάνοντας υπ’ όψη τα δεδομένα και τα ευρήματα της ανάλυσης, και με χρήση ψηφιακού πειραματισμού, γίνεται προσπάθεια να δοθεί απάντηση στο αρχικό ερώτημα.

This paper intends to answer the question posed by the highlighting of contemporary architecture that is linked to the locality and its traditional archetypes. What form of artificial lighting is appropriate to achieve the enhancement of this structure through a connection with collective memory?

Today, the development of modern architecture in the Cyclades is significantly influenced by overtourism and the constant demand for new tourist accommodations. This has led to intense construction activity, resulting in the alteration of the landscape and the redefinition of traditional architectural models. New constructions often differ from traditional ones in scale and materials, creating the need for a balance between preserving cultural heritage and responding to the demands of modern tourism development. In this context, artificial lighting can play a crucial role in harmonizing new architecture with the traditional Cycladic landscape, as it shapes the night image of the landscape.

Focusing on the dry-stone constructions of the Cyclades, and taking as an example the old farmhouse of Tinos, we compare it with the dry stone application on a contemporary vacation house. Initially, the structural characteristics of the dry-stone houses, which remain unchanged over time, are described, followed by a review of the lighting technology, that is altered as technology advances. How can these two elements define and shape our collective memory?

The evolution of luminaire technology and the respective lighting effects leads to different visual perception of forms, surfaces, textures and objects. The perception of view is affected by the lighting conditions and the individual memory imprint of the user and this creates the overall collective memory of a place. In this research, we approach collective memory by the deconstruction of its spacial elements through artificial lighting.  The lighting effect of lanterns, lamps, candles, but also incandescent and fluorescent lamps, are called upon to be reconstructed in the present day, taking into account the modern structure and the unlimited applications of LED lamps.

Using a specific example of contemporaty architecture, geographically located on the island of Tinos, and taking into account the data and findings of the analysis, and using digital experimentation, an attempt is made to answer the initial question.