Οι συμβάσεις είναι ουσιώδεις για το νομικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο καθώς στηρίζουν τις περισσότερες επιχειρηματικές, εργασιακές και προσωπικές συμφωνίες. Ωστόσο, τα μέρη που εμπλέκονται στις συμβάσεις συχνά διαφέρουν ως προς τη διαπραγματευτική τους δύναμη, τις γνώσεις και τους πόρους τους. Όταν μια σύμβαση συνάπτεται μεταξύ μιας ισχυρότερης «πλευράς» (όπως μια μεγάλη εταιρεία) και ενός ασθενέστερου μέρους (όπως ένας μεμονωμένος καταναλωτής, εργαζόμενος ή μια μικρομεσαία επιχείρηση), το τελευταίο μπορεί να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο εκμετάλλευσης ή δυσμενών όρων, όπως για παράδειγμα, ανισορροπία στη διαπραγματευτική δύναμη, έλλειψη συναίνεσης μετά από ενημέρωση, εξαναγκασμός, και αδικαιολόγητοι όροι. Τα σύγχρονα νομικά συστήματα δίνουν έμφαση στην ανάγκη προστασίας αυτών των ευάλωτων μερών, επιδιώκοντας να προάγουν την αμεροληψία και τη δικαιοσύνη. Μείζονος σημασίας ζήτημα της παρούσας διπλωματικής είναι τα αδύναμα μέρη και σύμφωνα με τον αναδιατυπωμένο κανονισμό Βρυξέλλες Ι, καταναλωτές ( άρθρα 17-19) εργαζόμενοι (άρθρα 20-23), και οι ασφαλισμένοι (ασφαλιστικές διαφορές, άρθρα 10-16), τα οποία τυγχάνουν ειδικής προστασίας για την αποτροπή της εκμετάλλευσης από ισχυρότερα μέρη. Για τις συμβάσεις αυτές ισχύουν ειδικοί κανόνες δικαιοδοσίας οι οποίοι κατοχυρώνουν δικλείδες ασφαλείας στα ασθενέστερα μέρη χωρίς βέβαια να παραλείπεται και ο ζωτικός ρόλος που διαδραματίζουν τα δικαστήρια (σε εθνικό και διεθνές επίπεδο). Τα δικαστήρια με χαρακτήρα ισότητας και ευθυκρισίας, ενεργοποιούν τον έλεγχο των συμβάσεων αυτών ερευνώντας το ενδεχόμενο ανισορροπίας δυνάμεων μεταξύ των μερών, όπως ακυρώνοντας, αποζημιώνοντας, και κυρώνοντας. Η ρήτρα παρέκτασης του άρθρου 25 του κανονισμού 1215/2012 (κοινώς γνωστού ως αναδιατυπωμένου κανονισμού Βρυξέλλες Ι), λειτουργώντας ως μέτρο προφύλαξης, διέπει τη συμφωνία δικαιοδοσίας μεταξύ των μερών, επιτρέποντάς τους να επιλέξουν ένα συγκεκριμένο δικαστήριο για την επίλυση των διαφορών που ενδέχεται να προκύψουν από τη σύμβαση τους. Όταν εφαρμόζεται σε συμβάσεις που αφορούν αδύναμα μέρη όμως (όπως καταναλωτές, εργαζόμενους ή ασφαλισμένους), η ρήτρα αυτή έχει ιδιαίτερες επιπτώσεις που μπορούν να επηρεάσουν την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Η ρήτρα παρέκτασης του άρθρου 25, αν και σημαντική για την παροχή ευελιξίας στις συμβάσεις πρέπει πάραυτα να διαχειρίζεται προσεκτικά στις συμβάσεις που αφορούν αδύναμα μέρη, ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία ανισορροπιών. Ο κανονισμός Βρυξέλλες Ι προσφέρει ισχυρή προστασία που περιορίζει τις δυνητικά επιβλαβείς συνέπειες των ρητρών αυτών, διασφαλίζοντας ότι τα ασθενέστερα μέρη διατηρούν πρόσβαση σε δικαστήρια που τα ευνοούν. Παρ’όλα αυτά, η επαγρύπνηση και η ευαισθητοποίηση είναι απαραίτητες για την αποφυγή της εκμετάλλευσης μέσω συμφωνιών δικαιοδοσίας σε σύνθετες συμβάσεις. Τα αδύναμα μέρη σε συμβατικές σχέσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν σημαντικούς κινδύνους και κατά συνέπεια αρνητικές επιπτώσεις λόγω των συμφωνιών δικαιοδοσίας. Κάποιοι από αυτούς είναι, η έλλειψη διαπραγματευτικής δύναμης, αυξημένο νομικό κόστος, μεροληπτικά ή δυσμενή νομικά συστήματα, ρήτρες επιλογής δικαίου, καθυστερήσεις και επιπλοκές επί της επίλυσης διαφορών, προκλήσεις κατά την εκτελεστότητα, ανισορροπία στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη, πιθανή παραβίαση των δικαιωμάτων δίκαιης εξαγωγής δίκης (καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων), αποτροπή από την αναζήτηση ένδικων μέσων, και γενικά δυσκολίες στην επιβολή των δικαιωμάτων τους. Η αποτελεσματικότητα του άρθρου 25 του κανονισμού 1215/2012 για τις συμφωνίες δικαιοδοσίας είναι υψηλή, ιδίως στο πλαίσιο των διεθνών εμπορικών συμβάσεων. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του είδους των εμπλεκόμενων μερών, της φύσης της συμφωνίας και των ειδικών περιστάσεων που σχετίζονται με τη σύμβαση. Το άρθρο 25 εξορθολογίζει τη διαδικασία επίλυσης διαφορών παρέχοντας αποκλειστική δικαιοδοσία σε δικαστήριο που επιλέγεται από τα μέρη και διασφαλίζοντας ότι τα άλλα δικαστήρια σέβονται τη συμφωνία. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του άρθρου είναι περιορισμένη όταν πρόκειται για συμβάσεις με ασθενέστερα μέρη, όπου απαιτούνται πρόσθετες προστασίες για τη διασφάλιση της δικαιοσύνης. Συνολικά, σε νομικά και συμβατικά πλαίσια ιδίως στο πλαίσιο συμφωνιών δικαιοδοσίας η προστασία των ευάλωτων μερών είναι απαραίτητη. Τα μέρη αυτά, διαθέτουν συχνά μικρότερη διαπραγματευτική δύναμη, νομική εμπειρογνωμοσύνη ή πόρους σε σύγκριση με ισχυρότερα μέρη. Χωρίς επαρκή προστασία, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σοβαρά εμπόδια στην αναζήτηση δικαιοσύνης και να υποβληθούν σε άδικες νομικές διαδικασίες. Ως εκ τούτου, η προστασία των ευάλωτων μερών στις συμφωνίες δικαιοδοσίας είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της δικαιοσύνης στο νομικό σύστημα. Χωρίς προστασία, οι ισχυρότερες ομάδες μπορούν να εκμεταλλευτούν τη θέση τους αναγκάζοντας τα ασθενέστερα μέρη σε δυσμενείς ή απρόσιτους χώρους. Η διασφάλιση ότι οι ρήτρες δικαιοδοσίας είναι δίκαιες και λογικές συμβάλλει στην προάσπιση των ευάλωτων μερών και κατά επέκταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων γενικά προάγοντας όχι μόνο ένα δικαιότερο νομικό σύστημα αλλά και την ανθρώπινη υπόσταση.

Contracts are essential to the legal, economic, and social context as they underpin most business, employment, and personal agreements. However, the parties involved in contracts often differ in their bargaining power, knowledge, and resources. When a contract is concluded between a stronger ‘side’ (such as a large company) and a weaker party (such as an individual consumer, employee, or small and medium-sized enterprise), the latter may face the risk of exploitation or unfavorable terms, such as, for example, an imbalance in bargaining power, lack of informed consent, coercion, and unreasonable terms. Modern legal systems emphasize the need to protect these weak parties, seeking to promote fairness and justice. A major focus of this thesis is on weak parties and under the recast Brussels I Regulation, consumers (Articles, 17-19) employees (Articles, 20-23), and the insured person (insurance disputes, Articles, 10-16), who receive special protection to prevent exploitation by stronger parties. These contracts are subject to specific rules of jurisdiction that provide safeguards for the weaker parties, not forgetting the vital role played by the courts (at national and international levels) Courts, in the spirit of equity and fairness, activate the control of these contracts by investigating the potential imbalance of power between the parties, such as annulment, compensation, and ratification. The extrapolation clause in Article 25 of Regulation 1215/2012 (commonly known as the recast Brussels I Regulation), acting as a precautionary measure, governs the jurisdictional agreement between the parties, allowing them to choose a specific court to resolve disputes that may arise from their contract. However, when applied to contracts involving weak parties (such as consumers, employees, or insured persons), this clause has particular implications that can affect the balance of power between parties. The extrapolation clause in Article 25, although important in providing flexibility in contracts, must nevertheless be carefully managed in contracts involving weak parties to avoid creating imbalances. The Brussels I Regulation offers strong protection that limits the potentially harmful effects of such clauses by ensuring that weak parties retain access to courts that benefit them. Nevertheless, vigilance and awareness-raising are essential to avoid exploitation through jurisdictional agreements in complex contracts. Due to jurisdictional agreements, weak parties in contractual relationships may face significant risks and consequently negative consequences. Some of these include lack of bargaining power, increased legal costs, discriminatory or unfavorable legal systems, choice of law clauses, delays and complications in litigation, enforceability challenges, imbalance in access to justice, potential violation of fair trial rights (human rights abuses), deterrence from seeking legal remedies, and general difficulties in enforcing their rights. The effectiveness of Article 25 of Regulation 1215/2012 on jurisdiction agreements is high, particularly in the context of international trade agreements. However, its effectiveness may vary depending on several factors, including the type of parties involved, the nature of the agreement, and the specific circumstances relating to the contract. Article 25 streamlines the dispute settlement procedure by giving exclusive jurisdiction to a court chosen by the parties and ensuring that other courts respect the agreement even though the article's effectiveness is limited when it comes to contracts with weaker parties, where additional protections are needed to ensure fairness. Overall, in legal and contractual contexts, particularly in jurisdictional agreements, the protection of the weak parties is essential. These parties often have less bargaining power, legal expertise, or resources than stronger parties Without adequate to unfair legal proceedings. Therefore, the protection of the weak parties in jurisdictional agreements is crucial to maintaining fairness in the legal system. Without protection, stronger groups can exploit their position by forcing weaker parties into unfavorable or inaccessible spaces. Ensuring that jurisdiction clauses are fair and reasonable helps to protect the weak parties and by extension human rights in general by promoting not only a fairer legal system but also human dignity.