Εισαγωγή: Η Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα είναι μια φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει κυρίως τον νεαρό πληθυσμό και μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη κινητικότητα και ποιότητα ζωής. Τα δεδομένα όμως για την επίπτωση της στην ψυχική υγεία είναι περιορισμένα.

Στόχος: Ο στόχος αυτής της μελέτης ήταν να προσδιοριστεί ο επιπολασμός της κατάθλιψης και του αντιλαμβανόμενου στρες σε ασθενείς με Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα και να προσδιοριστούν τυχόν σχετιζόμενοι παράγοντες.

Μέθοδοι: Η συγχρονική αυτή μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Ρευματολογική Κλινική του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών από τον Σεπτέμβριο του 2023 έως τον Απρίλιο του 2024.  Από 282 ασθενείς με Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα, 220 (78%) συμπλήρωσαν το Ερωτηματολόγιο Υγείας Ασθενούς-9 (Patient Health Questionnaire-9, PHQ-9) για την κατάθλιψη και την Κλίμακα Αντιληπτού Στρες-14 (Perceived Stress Scale-14, PSS-14) για το αντιλαμβανόμενο στρες. Συλλέχθηκαν πρόσθετες κοινωνικο-δημογραφικές πληροφορίες και την ενεργότητα της νόσου χρησιμοποιήθηκε ο δείκτης ενεργότητας: Βαθμολογία Δραστηριότητας της Αγκυλοποιητικής Σπονδυλίτιδας (Αnkylosing Spondylitis Activity Score, ASDAS). Εφαρμόστηκαν τα ακόλουθα καθιερωμένα όρια στο PHQ-9: 0-4: χωρίς κατάθλιψη, 5-9: ήπια κατάθλιψη, 10-14: μέτρια κατάθλιψη, 15-19: μέτρια έως σοβαρή κατάθλιψη και 20-27: σοβαρή κατάθλιψη. Αντίστοιχα, στο PSS-14: 0-18: χαμηλό στρες, 19-37: μέτριο στρες και 38-56: υψηλό στρες. ASDAS >2,1 υποδηλώνει κλινικά ενεργή Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα, με ανάγκη θεραπείας. 110 ασθενείς παρουσίασαν ASDAS >2,1 και 110 ASDAS<2,1. Πραγματοποιήθηκε πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση για τον προσδιορισμό των συσχετίσεων μεταξύ των βαθμολογιών PHQ-9 και PSS-14 με τον δείκτη ενεργότητας ASDAS και τους κοινωνικο-δημογραφικούς παράγοντες.

Αποτελέσματα: Κλινικά σημαντικά συμπτώματα κατάθλιψης και στρες ήταν παρόντα στο 58% και 77% των ασθενών αντίστοιχα. Οι βαθμολογίες στο PHQ-9 και PSS-14 συσχετίστηκαν έντονα θετικά με τη δραστηριότητα της νόσου ASDAS (r=0,81 και r=0,84, αντίστοιχα). 48 ασθενείς με ASDAS >2,1 (43,63%) κατέγραψαν βαθμολογία PHQ-9 σοβαρής κατάθλιψης (20-27), 57 (51,81%) μέτριας έως σοβαρής (15-19), 4 (3,63%) μέτριας (10-14) και μόνο 1 (0,90%) ήπιας (5-9) κατάθλιψης.

PSS-14 υψηλού στρες (38-56) τεκμηριώθηκε σε 89 ασθενείς (80,91%) με ASDAS >2,1 και σε 21 (19,09%) μέτρια (19-37). Κανένας δεν κατέγραψε βαθμολογία χαμηλού στρες (0-18). Και οι δύο βαθμολογίες, PHQ-9 και PSS-14, συσχετίστηκαν ασθενώς θετικά με το μηνιαίο εισόδημα (r=0,37 και r=0,34) και πολύ ασθενώς θετικά με το φύλο (r=0,09 και r=0,06), την ηλικία (r=0,18 και r=0,19), τη διάρκεια της νόσου (r=0,16 και r=0,16) και την οικογενειακή κατάσταση (r=0,16 και r=0,16).

Συμπεράσμα: Η κατάθλιψη και το στρες συνυπάρχουν συχνά στην Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα και σχετίζονται με υψηλή δραστηριότητα της νόσου. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη οι κλινικοί Ιατροί να αξιολογούν τακτικά και να θεραπεύουν την κατάθλιψη και το στρες στην Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα, καθώς αυτό θα μπορούσε να βελτιώσει την διατήρηση και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, την ποιότητα ζωής και τα μακροπρόθεσμα κλινικά αποτελέσματα.

Background: Axial Spondyloarthritis (axSpA) is an inflammatory disease that affects mainly young population and can lead to reduced mobility and quality of life, but little is known about the effect it imposes in mental health.

Objective: The aim of this study was to determine the prevalence of depression and perceived stress in axSpA patients and to determine the underlying associated factors.

Methods: A cross-sectional study was conducted in a single center, the Rheumatology Clinic of Naval Hospital of Athens from September 2023 until April 2024. 220 patients with axSpA were recruited. All subjects filled the Patient Health Questionnaire-9 (PHQ-9) for depression and the Perceived Stress Scale-14 (PSS-14) for perceived stress. Additional information about disease activity using the Αnkylosing Spondylitis Activity Score (ASDAS) and socioeconomic status were collected. The following established cut-offs on the PHQ-9 were applied: 0–4: no depression, 5-9: mild depression, 10-14: moderate depression, 15-19: moderate-to-severe depression and 20-27: severe depression. Respectively, on the PSS-14: 0-18: low stress, 19-37: moderate stress and 38-56: high stress.  ASDAS >2,1 denotes clinically active axSpA, with need of treatment. A multivariate linear analysis was performed to determine associations between PHQ-9 and PSS-14 scores with disease activity score and other socio-demographic factors.

Results: Clinically significant symptoms of depression and stress were present in 58% and 77% of the patients respectively. PHQ-9 and PSS-14 scores were strongly positive correlated with disease activity ASDAS (r=0.81 and r=0,84, respectively).  48 patients with ASDAS >2,1 (43,63%) reported PHQ-9 score of severe depression (20-27), 57 (51,81%) moderate-to-severe (15-19), 4 (3,63%) moderate (10-14), and only 1 (0,90%) mild (5-9) depression. PSS-14 of high stress (38-56) was documented in 89 patients (80,91%) with ASDAS >2,1 and in 21 (19,09%) moderate (19-37). None reported score of low stress (0-18). Both scores, PHQ-9 and PSS-14, were weakly positive correlated with monthly income (r=0,37 and r=0,34) and very weakly positive with gender (r=0,09 and r=0,06), age (r=0.18 and r=0,19), disease duration (r=0,16 and r=0,16)  and marital status (r=0,16 and r=0,16).

Conclusions: Depression and stress are common in axSpA and are associated with high disease activity. These findings highlight the need for clinicians to regularly evaluate and treat depression and stress in axSpA, as this could improve treatment adherence and effectiveness, quality of life and long-term clinical outcomes.