Εισαγωγή: Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 αποτελεί μία ιδιαίτερα συχνή χρόνια νόσος μεταξύ των παιδιών και εφήβων, με ολοένα αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης, και η θεραπεία του βασίζεται σε ένα αυστηρό καθημερινό σχήμα αυτοεξυπηρέτησης, συμπεριλαμβανομένης της τακτικής παρακολούθησης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, της χορήγησης ινσουλίνης, της τακτικής σωματικής άσκησης και της κατάλληλης διαχείρισης της διατροφής. Λόγω της δύσκολης μακροχρόνιας θεραπείας, η διαχείριση του παιδιατρικού σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να είναι ιδιαίτερα μεγάλη πρόκληση τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους φροντιστές / γονείς τους και να επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογική κατάσταση και την ποιότητα ζωής των ασθενών και των μελών της οικογένειάς τους.

Σκοπός: Ο βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της επίδρασης του παιδικού και εφηβικού σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 στην ποιότητα ζωής και στη γενικότερη ψυχοσυναισθηματική κατάσταση τόσο των νοσούντων όσο και των οικογενειών τους.

Μεθοδολογία: Το δείγμα της παρούσας έρευνας αποτελούνταν από ένα σύνολο 151 παιδιών / εφήβων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και οικογενειακών μελών παιδιών / έφηβων με διαβήτη τύπου 1, και η έρευνα διεξήχθη ηλεκτρονικά, με τη χρήση ερωτηματολογίου που αποτελούνταν από (1) ερωτήσεις για τα δημογραφικά και κλινικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων και των παιδιών / εφήβων που νοσούσαν από διαβήτη τύπου 1, (2) το ερωτηματολόγιο στρες, άγχους και κατάθλιψης DASS-21, και (3) το ερωτηματολόγιο ποιότητας ζωής SF-36. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων της παρούσας έρευνας περιλάμβανε περιγραφική και επαγωγική ανάλυση και πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του στατιστικού πακέτου SPSSv24.

Αποτελέσματα: Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες στην παρούσα έρευνα παρουσίασαν ήπια επίπεδα στρες (16,16 ± 5,83), μέτρια επίπεδα άγχους (10,6 ± 5,64) και ήπια επίπεδα κατάθλιψης (10,6 ± 5,59). Ως προς την ποιότητα ζωής, κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες στην παρούσα έρευνα παρουσίασαν μέτρια επίπεδα συνολικής σωματικής υγείας (50,52 ± 12,66) και μέτρια προς χαμηλά επίπεδα συνολικής ψυχικής υγείας (44,5 ± 13,25). Η μεγαλύτερη ηλικία συνδέθηκε με υψηλότερα επίπεδα ποιότητας ζωής που αφορούσαν στη σωματική λειτουργικότητα, στον περιορισμό των ρόλων λόγω προβλημάτων σωματικής υγείας, στο σωματικό πόνο, στη γενική υγεία και στη συνολική σωματική υγεία. Τα αυξημένα έτη παρουσίας του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 συνδέθηκαν με χαμηλότερα επίπεδα στρες και κατάθλιψης και με υψηλότερα επίπεδα ποιότητας ζωής, ενώ η ύπαρξη επιπλοκών λόγω σακχαρώδη διαβήτη συνδέθηκε με υψηλότερα επίπεδα στρες, άγχους και κατάθλιψης, καθώς και με χαμηλότερα επίπεδα ποιότητας ζωής. Τέλος, το στρες, το άγχος και η κατάθλιψη συσχετίστηκαν στατιστικά σημαντικά και θετικά μεταξύ τους, αλλά αρνητικά με την ποιότητα ζωής.

Συζήτηση – Συμπεράσματα: Συνολικά, μεταξύ παιδιών και εφήβων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και των μελών της οικογένειάς τους στην Ελλάδα, εντοπίζονται αρκετά υψηλά επίπεδα στρες, άγχους και κατάθλιψης, και μέτρια επίπεδα ποιότητας ζωής. Τόσο το στρες, το άγχος και η κατάθλιψη, όσο και η ποιότητα ζωής τείνουν να επηρεάζονται σημαντικά από διάφορους δημογραφικούς και κλινικούς παράγοντες, όπως το φύλο, τα έτη παρουσίας του διαβήτη και η παρουσία επιπλοκών που σχετίζονται με το διαβήτη, ενώ, παράλληλα, σχετίζονται σημαντικά μεταξύ τους, με το άγχος, το στρες και την κατάθλιψη να μειώνονται όταν αυξάνεται η ποιότητα ζωής, και αντίστροφα.

Introduction: Type 1 diabetes mellitus is a very common chronic disease among children and adolescents, with a constantly increasing prevalence, and its therapy is based on a strict daily regimen of self-care, including regular monitoring of blood glucose levels, insulin administration, regular exercise and proper diet. Due to the difficult long-term treatment, the management of pediatric diabetes can be very challenging for both patients and their caregivers / parents and negatively affect the psychological state and the quality of life of patients and their family members.

Purpose: The main purpose of the present research is the investigation of the effect of type 1 diabetes mellitus during childhood or adolescence on the quality of life and the general psycho-emotional state of both patients and their families.

Methodology: The sample of the present research consisted of 151 children / adolescents with type 1 diabetes mellitus or family members of children / adolescents with type 1 diabetes mellitus, and the survey was conducted electronically, using a questionnaire consisting of (1) questions about demographic and clinical characteristics of participants and children / adolescents with type 1 diabetes, (2) the questionnaire DASS-21, and (3) the questionnaire SF-36. The statistical analysis of the data of the present research included descriptive and inductive analysis and was carried out using the SPSSv24 statistical package.   

Results: On average, participants in the present research presented mild levels of stress, (16,16 ± 5,83), moderate levels of anxiety (10,6 ± 5,64) and mild levels of depression (10,6 ± 5,59). Regarding the quality of life, on average, the participants of the present research presented moderate levels of overall physical health (50,52 ± 12,66) and moderate to low levels of overall mental health (44,5 ± 13,25). Older age was associated with higher levels of quality of live concerning physical functioning, role limitations due to physical health, physical pain, general health and overall physical health. The increased number of years of type 1 diabetes was associated with lower levels of stress and depression and higher levels of quality of l ife, while having diabetes complications was associated with higher levels of stress, anxiety and depression, as well as lower levels of quality of life. Finally, stress, anxiety and depression were statistically significantly and positively associated with each other, but negatively with quality of life.

Discussion – Conclusions: Overall, quite high levels of stress, anxiety and depression, and moderate levels of quality of life are found among children and adolescents with type 1 diabetes and their family members in Greece. Stress, anxiety, depression and quality of life tend to be significantly influenced by various demographic and clinical factors, such as gender, years of diabetes and the presence of diabetes-related complications, while they are also significantly associated with each other, where anxiety, stress and depression tend to decrease when quality of life increases, and vice versa.