Εισαγωγή : Η κύηση είναι μία ευάλωτη περίοδος για την γυναίκα, κατά την οποία σωματικές και ψυχολογικές παράμετροι επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των εγκύων. Η ποιότητα ζωής είναι μία έννοια που περιλαμβάνει πολλές διαστάσεις της ζωής, και η μελέτη της αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αξιολόγηση ιατρικών παρεμβάσεων και για την λήψη αποφάσεων θεραπευτικών πρωτόκολλων.

Σκοπός : Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του άγχους και του στρες στην ποιότητα ζωής εγκύων γυναικών χαμηλού και υψηλού κινδύνου. Επιμέρους στόχο αποτελεί η διερεύνηση της θετικής ή αρνητικής επίδρασης ανεξάρτητων μεταβλητών όπως είναι το ιατρικό ιστορικό και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά στο άγχος και το στρες και κατ’ επέκταση  στην ποιότητα ζωής των εγκύων.

Υλικό και μέθοδος : Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 150  έγκυες γυναίκες χαμηλού ή υψηλού κινδύνου που διένυαν το 2^ο και 3^ο τρίμηνο της κύησης και παρακολουθούνταν στις Β’ και Γ’ πανεπιστημιακές μαιευτικές κλινικές στο Γ.Ν Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο». Πρόκειται για συγχρονική ποσοτική έρευνα και  για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ένα σύνθετο ερωτηματολόγιο που περιελάμβανε ερωτήσεις σχετικά με κοινωνικοδημογραφικά στοιχεία και το ιατρικό ιστορικό των εγκύων, καθώς και τρία σταθμισμένα, μεταφρασμένα στην ελληνική γλώσσα ερωτηματολόγια. Πιο συγκεκριμένα το ερωτηματολόγιο DASS21 και STAI για την  αξιολόγηση του άγχους και του στρες και το SF-12 για την αξιολόγηση της ποιότητας ζωής. Η στατιστική ανάλυση έγινε με το στατιστικό πακέτο SPSS v.25. Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας τέθηκε στο p < 0,05.

Αποτελέσματα: Από την παρούσα μελέτη προκύπτει ότι το παροδικό άγχος (STAI) των εγκύων του δείγματος έχει μέση τιμή 40,38 SD= 10,28 και η μέση τιμή του γενικευμένου είναι 39,36 SD= 8,58, με ελάχιστη τιμή του σκόρ το 20 και μέγιστη το 80. Ο παράγοντας οικογενειακή κατάσταση διαπιστώθηκε ότι επηρεάζει στατιστικά σημαντικά το παροδικό άγχος (p= 0,020), με υψηλότερη μέση τιμή στο δείγμα των άγαμων γυναικών. Η μη παρακολούθηση των μαθημάτων προετοιμασίας συσχετίστηκε με την αύξηση του γενικευμένου άγχους (p= 0,029). Η υποκλίμακα του στρες και του άγχους (DASS21) κυμαινόταν μεταξύ 0 εώς 21 μονάδες, με μέση τιμή του στρες 4,98 SD= 4,35 και του άγχους 3,74 SD= 3,94. Το 82,7% των συμμετεχουσών διαπιστώθηκε ότι βιώνει ήπιο – φυσιολογικό στρες, το 11,3% μέτριο, το 5,3% έντονο και το 0,7 πολύ έντονο. Αντίστοιχα η υποκλίμακα για το άγχος (DASS21) έδειξε ότι 76% των εγκύων βιώνουν ήπιο – φυσιολογικό άγχος, το 6,7% μέτριο, 7,3% έντονο και 10% πολύ έντονο. Ο τρόπος τοκετού και συγκεκριμένα στις συμμετέχουσες που επρόκειτο να υποβληθούν σε καισαρική τομή παρατηρήθηκαν υψηλότερες τιμές άγχους (5,00  SD= 4,22) και στρες (6,13  SD= 4,30) με στατιστικά σημαντική διαφορά κατά τον έλεγχο με t- test  (p= 0,036 και 0,010 αντίστοιχα). Η μέση τιμή της σωματικής υγείας (κλίμακα SF-12) των συμμετεχουσών  ήταν 0,53 SD= 0,22 και της ψυχικής 0,65+SD= 0,21. Οι τιμές των μεταβλητών κυμαίνονταν από 0 εώς 1, με υψηλές τιμές να υποδεικνύουν καλή ποιότητα ζωής. Οι διαστάσεις του παροδικού και του γενικευμένου άγχους, καθώς και οι κλίμακες του άγχους και του στρες βρέθηκαν να συσχετίζονται αρνητικά με την σωματική και την ψυχική υγεία των εγκύων (r = - 0,256 έως r = - 0,521). Ο παράγοντας της ηλικίας βρέθηκε στατιστικά σημαντικός ως προς την ποιότητα ζωής. Έτσι διαπιστώθηκε αρνητική συσχέτιση με την σωματική υγεία (r = - 0,278 και p = 0,001) και με την ψυχική υγεία επίσης (r = - 0,194 και p = 0,017). Σε θετική συσχέτιση βρέθηκε η κλίμακα του στρες με τον παράγοντα έτη γάμου (r = 0,176). Κατά τον έλεγχο της διαμεσολάβησης της ομάδας κύησης υψηλού κινδύνου στη σχέση μεταξύ άγχους, στρες και ποιότητας ζωής, βρέθηκε στατιστική σημαντικότητα στην αλληλεπίδραση των μεταβλητών με την ψυχική υγεία (p = 0,0382 για το άγχος και p= 0,042 για το στρες). Ο τρόπος που επιδρά το στρες και το άγχος στην ψυχική υγεία είναι διαφορετικός για κάθε ομάδα και μάλιστα στις συμμετέχουσες υψηλού κινδύνου είναι πιο έντονος.

Συμπεράσματα: Από την παρούσα μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι έγκυες γυναίκες που  μεγαλύτερο άγχος και στρες, εμφανίζουν χειρότερη ποιότητα ζωής. Οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες βρέθηκε ότι έχουν πιο επιβαρυμένη σωματική και ψυχική υγεία. Επίσης τα περισσότερα έτη ενός γάμου φαίνεται ότι αποτελούν σοβαρό στρεσογόνο παράγοντα για τις έγκυες. Το παροδικό και το γενικευμένο άγχος των συμμετεχουσών στη μελέτη βρίσκεται σε μέτριο επίπεδο, ωστόσο, το μεγαλύτερο ποσοστό των εγκύων βιώνει ήπιο – φυσιολογικό άγχος και στρες. Οι άγαμες γυναίκες εμφάνισαν περισσότερο άγχος, καθώς επίσης, όσες έγκυες δεν παρακολούθησαν μαθήματα προετοιμασίας τοκετού, εμφάνισαν υψηλότερο ποσοστό γενικευμένου άγχους. Οι γυναίκες που επρόκειτο να γεννήσουν με φυσιολογικό τοκετό παρουσίασαν καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία. Αντίθετα όσες επρόκειτο να γεννήσουν με καισαρική τομή εμφάνισαν περισσότερο στρες και άγχος και χειρότερη ποιότητα ζωής. Το επίπεδο της ποιότητας ζωής των συμμετεχουσών στη μελέτη βρέθηκε άνω του μετρίου επιπέδου. Τέλος,  οι γυναίκες που ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου φαίνεται να βιώνουν υψηλότερο άγχος και στρες.

Introduction : Pregnancy is a vulnerable period for women, during which physical and psychological parameters affect the quality of life of pregnant women. Quality of life is a concept that includes many dimensions of life, its study is a decisive factor for the evaluation of medical interventions and for the decision-making of treatment protocols.

Purpose : The purpose of this study was to  investigate the effect of anxiety and stress on the quality of life of low or high risk pregnant women. Another objective of the study was to investigate the positive or negative effect of independent variables such as medical history and demographic characteristics on the anxiety and stress experienced and consequently on the quality of life of pregnant women.

Material and method: The sample of the study consisted of 150 pregnant women of low or high risk who were in the 2nd and 3rd trimester of pregnancy and were attending the B' and C' university obstetric clinics at the General Hospital of Thessaloniki "Ippokrateio". This was a synchronic quantitative study and for data collection a multipart questionnaire was used, which included questions about  socio-demographic and medical history of the pregnant women, as well as the validated questionnaires translated into Greek. More specifically, the DASS-21 and STAI questionnaire to assess anxiety and stress and the SF -12 to assess quality of life. Statistical analysis was performed with the statistical package SPSS v.25.

Results: The present study shows that the mean value of state anxiety (STAI) of the pregnant women in the sample is 40.38  units (SD= 10.28) and the mean value of  tarit anxiety is 39.36  units (SD= 8.58) with a minimum value of the score 20 and a maximum of 80. The marital status factor was shown to have a statistically significant effect on state anxiety (p= 0.020), with a higher mean value in the sample of unmarried women. Not attending preparation courses was associated with an increase in trait anxiety (p= 0.029). The stress and anxiety subscale (DASS21) ranged between 0 and 21 points, with a mean value of stress 4.98 units (SD= 4.35) and anxiety 3.74 points (SD= 3.94). Eighty two point seven per cent of the participants were found to  experience mild - normal stress, 11.3% moderate, 5.3% intense and 0.7 very severe. Similarly the anxiety subscale (DASS21) showed that 76% of pregnant women experience mild - normal anxiety, 6.7% moderate, 7.3% severe and 10% very severe. The mode of delivery and specifically the participants who were going to undergo a caesarean section  showed higher values of anxiety (5.00  units, SD= 4.22) and stress (6.13  units, SD= 4.30) with a statistically significant difference when tested with the t-test having p= 0.036 for anxiety and 0.010 respectively for stress. The mean value of physical health (SF – 12 scale) of the participants was 0.53  units (SD= 0.22) and of mental health 0.65  units (SD= 0.21). The values of the variables ranged from 0 to 1, with high values indicating good quality of life. The dimensions of state and trait anxiety, as well as the anxiety and stress scales were found to be negatively correlated with the physical and mental health of pregnant women (r = - 0.256 to r = - 0.521). The age factor was found to be statistically significant in terms of quality of life. Thus, a negative correlation was found with physical health (r = - 0.278 and p = 0.001) and with mental health as well (r = - 0.194 and p = 0.017). A positive correlation was found between the stress scale and the factor years of marriage (r = 0.176). When testing for the mediation of the high-risk pregnancy group in the relationship between anxiety, stress and quality of life, statistical significance was found in the interaction of the variables with mental health (p = 0.0382 for anxiety and = 0.042 for stress). The way in which stress and anxiety affect mental health is different for each group and is more pronounced in high-risk pregnancies.

 Conclusions: From the present study it was found that pregnant women who re more anxious and stressed, have a worse quality of life. Older women were found to have more  burdened physical and mental health. Also more years of a marriage seems to  to be a major stressor for pregnant women. State and trait anxiety of the study participants is at a moderate level, however, the majority of pregnant women experience mild – normal anxiety and stress. Unmarried women experienced more anxiety, and those pregnant women who did not attend childbirth preparation classes had a higher rate of trait anxiety. Women who were to give birth by normal delivery showed better physical and mental health. On the contrary, those who were going to give birth by caesarean section showed more stress and anxiety and worse quality of life. The quality of life of the study participants was found to be above average. Finally, women in the high-risk group appeared to experience higher levels of anxiety and stress.