Περίληψη

Σκοπός: Διερεύνηση γνώσεων, στάσεων και πρακτικών Επαγγελματιών Υγείας (ΕΥ) Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας της Δυτικής Μακεδονίας για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού.

Υλικό-Μεθοδολογία: Ο πληθυσμός της έρευνας περιλάμβανε 308 Επαγγελματίες Υγείας (ιατρικό, νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό) από τα 11 Κέντρα Υγείας της Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνης, Πτολεμαΐδας, Σερβίων, Σιάτιστας, Τσοτυλίου, Γρεβενών, Δεσκάτης, Άργος Ορεστικού, Καστοριάς, Αμυνταίου, Φλώρινας) ενώ το δείγμα ευκολίας ήταν 119 ΕΥ. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε από το Δεκέμβριο 2023 έως το Φεβρουάριο του 2024. Το ερωτηματολόγιο ήταν το μεταφρασμένο και σταθμισμένο ερωτηματολόγιο “Cancer control practices in Western New York”. Για την αποτύπωση των γνώσεων επιλέχθηκαν πέντε (5) ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και μια «σωστή» απάντηση σε κάθε μία για να υπολογιστεί ένα συνολικό σκορ γνώσεων %, δίνοντας σε κάθε σωστή απάντηση την τιμή 1 και σε κάθε λανθασμένη την τιμή 0. Για τη στατιστική ανάλυση και επεξεργασία των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS Statistics V29.

Αποτελέσματα: Η μέση τιμή του σκορ σωστών απαντήσεων ήταν 26,6 (ΤΑ=20,2) με στατιστικά σημαντική διαφορά ως προς την ηλικία (p-value=0,038), το επίπεδο σπουδών (p-value=0,007), την επαγγελματική κατηγορία (p-value=0,019), το νομό που εργάζονται (p-value=0,008) και την προϋπηρεσία των ΕΥ (p-value=0,05), με το παραϊατρικό προσωπικό [35 (ΤΑ=22,4)] και αυτούς με εμπειρία 11-20ετη [31,9 (ΤΑ=23)] να έχουν σημαντικά περισσότερες γνώσεις. Ως πηγή κατευθυντηρίων οδηγιών, το 83,2% του δείγματος χρησιμοποιεί το Υπουργείο Υγείας, επιλογή που διέφερε σημαντικά ως προς το φύλο (p-value=0,0033) και το νομό που εργάζονται (p-value=0,018). Η έλλειψη εξοικείωσης στις κατευθυντήριες οδηγίες αναφέρεται ως το σημαντικότερο εμπόδιο στην εφαρμογή τους με ποσοστό 50,4%. Η επάρκεια εκπαίδευσης για χρήση γενετικής διαδικασίας και συμβουλευτικής των αποτελεσμάτων διέφεραν στατιστικά σημαντικά ως προς το επίπεδο σπουδών (p-value<0,001) και το νομό που εργάζονται (p-value=0,035). Επιπλέον το 53,8% των συμμετεχόντων δήλωνε επαρκώς εκπαιδευμένος για να συμβουλεύσει για τη χρήση γενετικής δοκιμασίας και το 63,8% για να συμβουλεύσει για τα αποτελέσματα αυτής, με το 85,7% των συμμετεχόντων να μην έχει παραπέμψει και το 96,6% να μην έχει συμπληρώσει σε κανένα ασθενή γενετική δοκιμασία το τελευταίο έτος.

Συμπεράσματα: Οι γνώσεις, οι στάσεις και οι πρακτικές που σχετίζονται με τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού βρέθηκαν να είναι περιορισμένες. Είναι αναγκαίο να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για τη δημιουργία εκπαιδευτικών προτύπων που θα εξοπλίσουν τους ΕΥ με την ικανότητα να μεταδίδουν γνώσεις και να επιδρούν θετικά στην αντίληψη των γυναικών στην κοινότητα σχετικά με την πρόληψη.

Abstract

Aim/Purpose: Investigation of knowledge, attitudes and practices of Health Professionals (HCPs) of Primary Health Care (PHC) of Western Macedonia for the prevention of breast cancer

Material-Methodology: The survey population included 308 Health Professionals  (medical, nursing, paramedical staff) from the 11 Health Centers of Western Macedonia (Kazan, Ptolemaida, Cervia, Siatista, Tsotylion, Grevena, Descati, Argos Orestiko, Kastoria, Amyndeon and Florina) while the convenience sample was 119 HCPs. The survey data collection was conducted from December 2023 to February 2024. The survey questionnaire was the translated and weighted questionnaire "Cancer control practices in Western New York". Five (5) multiple choice questions and a "correct" answer to each were selected to capture knowledge to calculate an overall % knowledge score, giving each correct answer a value of 1 and each incorrect answer a value of 0. The SPSS Statistics V29 statistical package was used for statistical analysis and processing of the results.

Results The mean value of the score of correct answers was 26.6 (SD=20.2) with statistically significant difference in terms of age (p-value=0.038), level of education (p-value=0.007), professional category (p-value=0.019), the county they work in (p-value=0.008) and the experience of the HCPs (p-value=0.05), with paramedical staff [35 (SD=22.4)] and those with 11-20 years of experience [31.9 (SD=23)] having significantly more knowledge. As a source of guidelines, 83.2% of the sample used the Ministry of Health, a choice that differed significantly by gender (p-value=0.0033) and county of employment (p-value=0.018). Lack of familiarity with the guidelines was reported as the most significant barrier to implementation with 50.4%. Adequacy of education for using genetic procedure and counseling results differed statistically significantly in terms of level of education (p-value<0.001) and county of working (p-value=0.035). In addition, 53.8% of participants reported being adequately trained to counsel on the use of genetic testing and 63.8% to counsel on its results, with 85.7% of participants not having referred and 96.6% not having completed a genetic test on any patient in the past year.

Conclusion: Knowledge, attitudes and practices related to breast cancer screening were found to be limited. Specific measures are needed to create educational models that equip HCPs with the capacity to impart knowledge and positively influence women's perceptions in the community about prevention.