καθοδήγηση, mentoring, coaching, καθοδηγητής, καθοδηγούμενος, νοσηλευτική καθοδήγηση, mentoring in nursing
Διοίκηση μονάδων Υγείας ΔΜΥΔΕ
2
4
77
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4.1 Δημογραφικά στοιχεία και εργασιακή εμπειρία του νοσηλευτικού προσωπικού του δείγματος Το δείγμα νοσηλευτών/τριών της μελέτης αποτελείται από 129. Δύο μόνο από αυτούς δήλωσαν ότι δεν έλαβαν κάποιου είδους καθοδήγηση ενώ οι 127 δήλωσαν ότι έλαβαν κάποιου είδους καθοδήγηση κατά τη νοσηλευτική τους καριέρα (ποσοστό 98.45%). Το δείγμα στην πλειοψηφία του αποτελούνταν από γυναίκες (82.17%) με ηλικία 20 ετών και πάνω, με το μεγαλύτερο ποσοστό να δηλώνει από 41 έως 50 έτη (34.88%). Όσον αφορά το εκπαιδευτικό επίπεδο, το 55.81% δήλωσαν κάτοχοι απολυτήριου Λυκείου ή ΙΕΚ και το 36.43% δήλωσαν κάτοχοι πτυχίου ΑΕΙ/ΤΕΙ ενώ 10 άτομα δήλωσαν κάτοχοι Μεταπτυχιακού τίτλου. Ως προς το αν κατέχουν θέση προϊσταμένου/ης η πλειοψηφία απάντησε αρνητικά 89.92% ενώ 13 άτομα απάντησαν θετικά. Πίνακας 4.1. Απόλυτες και σχετικές συχνότητες των δημογραφικών στοιχείων και της σχέσης εργασίας των νοσηλευτών/τριών του δείγματος Ν N % Φύλο Άνδρας 23 17.83% Γυναίκα 104 82.17% Άλλο 0 0.00% Δεν επιθυμώ να απαντήσω 0 0.00% Ηλικία 20-30 ετών 20 15.50% 31-40 ετών 28 22.48% 41-50 ετών 45 34.88% άνω των 50 ετών 34 27.13% Επίπεδο εκπαίδευσης Απολυτήριο Λυκείου/ΙΕΚ 70 55.81% Πτυχίο ΑΕΙ/ΤΕΙ 47 36.43% Μεταπτυχιακό δίπλωμα 10 7.75% Διδακτορικό δίπλωμα 0 0.00% Κατέχετε θέση προϊσταμένου/ης; Όχι 114 89.92% Ναι 13 10.08% 2 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 4.1. Σχετικές συχνότητες των ομάδων του φύλου Στην πλειοψηφία του το δείγμα αποτελείται από γυναίκες Διάγραμμα 4.2. Σχετικές συχνότητες των ηλικιακών ομάδων των νοσηλευτών/τριών. Στην πλειοψηφία του το δείγμα είναι άνω των 41 ετών (34,88%). 3 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 4.3. Σχετικές συχνότητες του επίπεδου εκπαίδευσης των νοσηλευτών/τριών. Η πλειοψηφία του δείγματος κατέχει βασικό τίτλο σπουδών( Απολυτήριο Λυκείου/ΙΕΚ 55,81%). Διάγραμμα 4.4. Σχετικές συχνότητες των απαντήσεων για το αν ο/η νοσηλευτής/τρια κατέχει θέση προϊστάμενου/ης 4 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Όσον αφορά την εμπειρία απασχόλησης του δείγματος σε έτη, ο μέσος όρος ήταν περί τα 19.5 έτη (Μ.Ο.=19.53, Τ.Α.=10.915). Πίνακας 4.2. Στατιστικοί δείκτες της εργασιακής εμπειρίας του δείγματος Μ.Ο. δ Τ.Α. Min Max Έτη απασχόλησης ως νοσηλευτής/τρια 19.53 20.00 10.915 2 39 Διάγραμμα 4.5. Ιστόγραμμα της εργασιακής εμπειρίας των νοσηλευτών/τριών (έτη) Η εργασιακή εμπειρία των νοσηλευτών/τριών του δείγματος ήταν κατά μέσο όρο πάνω από 19.5 έτη. 4.2 Βαθμολογία των αντιλήψεων για την καθοδήγηση (mentoring) 4.2.1 Βαθμολογία ανά αντίληψη για την καθοδήγηση 5 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Για να μελετήσουμε τις αντιλήψεις των νοσηλευτών/τριών όσον αφορά την καθοδήγηση (mentoring), αναλύσαμε τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο 10 στοιχείων σε 5-βάθμια κλίμακα Likert, όπου το 1 ισούται με «Καθόλου» και το 5 «πολύ». Όσο πιο μεγάλη είναι η βαθμολογία τόσο μεγαλύτερη θεωρείται η σημασία της καθοδήγησης στην νοσηλευτική κλινική πράξη. Παρατηρώντας τα ποσοστά των απαντήσεων που δόθηκαν, συμπεραίνουμε ότι είναι ξεκάθαρη η αναγνώριση της σημασίας της καθοδήγησης, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να συγκεντρώνονται στις βαθμολογίες 5 και 4 ενώ τα ποσοστά των ατόμων που δηλώνουν αρνητικά απέναντι στην καθοδήγηση εμφανίζονται εξαιρετικά χαμηλά. Βλέπουμε ότι τις υψηλότερες βαθμολογίες συγκεντρώνουν το στοιχείο «Είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος ορισμένος καθοδηγητής (μέντορας) στα πρώτα βήματα των νοσηλευτών, ή σε αλλαγή τμήματος ή αντικειμένου, για εύλογο χρονικό διάστημα» με το 95.32% να δηλώνει βαθμολογία 4 ή 5 και τα στοιχεία «Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να είναι ένας πιο έμπειρος συνάδελφος» και «Η καθοδήγηση ενισχύει την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών» που συγκεντρώνουν βαθμολογία 4 ή 5 σε ποσοστό 92.25%. Αντίθετα, το στοιχείο με το μεγαλύτερο ποσοστό αρνητικής βαθμολογίας (1 ή 2) – αν και εξαιρετικά χαμηλό - συγκεντρώνεται από το στοιχείο «Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να ορίζεται από τον φορέα που εργάζεται ο καθοδηγούμενος νοσηλευτής» με ποσοστό 5.43%. Πίνακας 4.3. Απόλυτες και σχετικές συχνότητες των απαντήσεων για τις αντιλήψεις των νοσηλευτών/τριών ως προς την καθοδήγηση 1=Καθόλου 2 3 4 5=Πολύ N N% N N% N N% N N% N N% Είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος ορισμένος καθοδηγητής (μέντορας) στα πρώτα βήματα των νοσηλευτών, ή σε αλλαγή τμήματος ή αντικειμένου, για εύλογο χρονικό διάστημα 0 - 2 1.56% 4 3.13% 20 15.63% 102 79.69% Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να είναι ένας πιο έμπειρος συνάδελφος. 0 - 3 2.33% 7 5.43% 32 24.81% 87 67.44% 6 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να ορίζεται από τον φορέα που εργάζεται ο καθοδηγούμενος νοσηλευτής. 2 1.55% 5 3.88% 13 10.08% 33 25.58% 76 58.91% Η καθοδήγηση βοηθά στην επίτευξη των επαγγελματικών στόχων των νοσηλευτών. 1 0.78% 4 3.10% 10 7.75% 35 27.13% 79 61.24% Η καθοδήγηση ενισχύει τη θέση των νοσηλευτών στον οργανισμό τον οποίο εργάζονται. 1 0.78% 4 3.10% 10 7.75% 40 31.01% 74 57.36% Η καθοδήγηση ενισχύει την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών. 0 - 3 2.33% 7 5.43% 36 27.91% 83 64.34% Η καθοδήγηση ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του νοσηλευτή. 0 - 2 1.55% 9 6.98% 35 27.13% 83 64.34% Η καθοδήγηση βοηθά στην επίλυση συγκρούσεων στο εργασιακό περιβάλλον. 1 0.78% 5 3.88% 23 17.83% 36 27.91% 64 49.61% Η καθοδήγηση βοηθά στην ανάπτυξη θετικών διαπροσωπικών σχέσεων στην εργασία. 0 - 4 3.10% 14 10.85% 41 31.78% 70 54.26% Η καθοδήγηση βοηθά τον νοσηλευτή να αναγνωρίσει ευκαιρίες για την επαγγελματική του ανάπτυξη. 0 - 5 3.88% 9 6.98% 36 27.91% 79 61.24% 4.2.2 Συνολική βαθμολογία για την καθοδήγηση Εφόσον ελέγξαμε τα στοιχεία των αντιλήψεων ως προς την αξιοπιστία τους (βλ. Κεφ. 5.3) μπορούμε να εξάγουμε μια συγκεντρωτική μεταβλητή για τις αντιλήψεις των νοσηλευτών/τριών την οποία ονομάζουμε «Αντιλήψεις για την καθοδήγηση (mentoring)» και η οποία προκύπτει από το άθροισμα των 10 στοιχείων και παίρνει τιμές από 10 έως 50. Η μεταβλητή αυτή δεν έχει κατανομή κοντά στην κανονική (βλ. Κεφ. 5.5) οπότε προτιμάμε να μελετήσουμε την διάμεσο ως πιο αντιπροσωπευτικό μέτρο κεντρικής τάσης. Ούτως ή άλλως η θετική στάση των νοσηλευτών/τριών για τη σημαντικότητα της καθοδήγησης φαίνεται ξεκάθαρα (διάμεσος=47). Πίνακας 4.4. Στατιστικοί δείκτες της συνολικής μεταβλητής ‘Αντιλήψεις για την καθοδήγηση’ Μ.Ο. δ Τ.Α. Min Max Αντιλήψεις για την καθοδήγηση (mentoring) 44.64 47 5.672 19 50 7 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 4.6. Ιστόγραμμα της συνολικής μεταβλητής ‘Αντιλήψεις για την καθοδήγηση’. Η στάση των νοσηλευτών/τριών ως προς την γενική έννοια της καθοδήγησης είναι σημαντικά θετική. 4.2.3 Αναγνώριση του θετικού αντίκτυπου της καθοδήγησης στην εργασία των νοσηλευτών Η στάση των νοσηλευτών/τριών ως προς τα θετικά αποτελέσματα τα οποία είχε η καθοδήγηση στην επαγγελματική τους ζωή, είναι ξεκάθαρη και από τις απαντήσεις της αντίστοιχης ερώτησης με την συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος (95%) να απαντάει θετικά και μόνο ένα άτομο να απαντάει αρνητικά. Πίνακας 4.5. Απόλυτες και σχετικές συχνότητες των απαντήσεων για το αν η καθοδήγηση επέφερε θετικές αλλαγές στην επαγγελματική ζωή των νοσηλευτών/τριών Ν Ν% Αναγνωρίζετε ότι η σχέση καθοδήγησης με τον μέντορά σας, Όχι 1 0.83% Ναι 114 95.00% 8 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ έφερε θετικές αλλαγές στην επαγγελματική σας ζωή; Δεν γνωρίζω 5 4.17% Διάγραμμα 4.7. Σχετικές συχνότητες των απαντήσεων για το αν η καθοδήγηση επέφερε θετικές αλλαγές στην επαγγελματική ζωή των νοσηλευτών/τριών. Η συντριπτική πλειοψηφία των νοσηλευτών όλων των βαθμίδων θεωρεί ότι η σχέση καθοδήγησης επέδρασσε θετικά στην επαγγελματική τους ζωή. 4.3 Δημογραφικά και εργασιακά στοιχεία καθοδηγητή (μέντορα) Εξετάζοντας τώρα, τα δημογραφικά και εργασιακά χαρακτηριστικά από την πλευρά του καθοδηγητή, βλέπουμε ότι αυτός/ή μπορεί να είναι νοσηλευτής/τρια σε ποσοστό 64.17%, προϊστάμενος/η σε ποσοστό 25.83% ή γιατρός σε ποσοστό 8.33%. Τα έτη προϋπηρεσίας του/της ποικίλουν, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να συγκεντρώνονται στις κατηγορίες «Κάτω από 25 έτη» (30.83%) και «από 25 έως 29 έτη» (30%). Πίνακας 4.6. Απόλυτες και σχετικές συχνότητες του επαγγελματικού τίτλου και των ετών προϋπηρεσίας των καθοδηγητών του δείγματος N N % Ποιος είναι ο επαγγελματικός τίτλος του μέντορά σας; Νοσηλευτής/τρια 77 64.17% Καθηγητής/τρια 0 0.00% 9 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Προϊστάμενος/η 31 25.83% Γιατρός 10 8.33% Άλλο 2 1.67% Πόσα έτη προϋπηρεσίας έχει ο μέντοράς σας; Κάτω από 25 έτη 37 30.83% Από 25 έως 29 έτη 36 30.00% Από 30 έτη έως 34 έτη 26 21.67% Από 35 έτη και πάνω 21 17.50% Διάγραμμα 4.8. Σχετικές συχνότητες των επαγγελματικών τίτλων των καθοδηγητών. Οι νοσηλευτές/τριες στην μεγαλύτερη πλειοψηφία τους στρέφονται για καθοδήγηση στους πιο έμπειρους συναδέλφους. 10 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 4.9. Σχετικές συχνότητες των ετών προϋπηρεσίας των καθοδηγητών Τα αποτελέσματα των χαρακτηριστικών του καθοδηγητή του δείγματος και των θετικών αλλαγών στην επαγγελματική ζωή που επέφερε η σχέση της καθοδήγησης με τον καθοδηγητή (μέντορα): κατά (95.00%) η σχέση καθοδήγησης αξιολογήθηκε θετικά, κατά (4.17%) αξιολογήθηκε με ουδέτερη επίδραση στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία και κατά (0.83%) αξιολογήθηκε αρνητικά. 11 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ 4.4 Ερωτηματολόγιο mmp: Χαρακτηριστικά που εκφράζουν τον βαθμό καθοδήγησης ενός μέντορα 4.4.1 Βαθμολογία ανά χαρακτηριστικό του μέντορα Για να μελετήσουμε τις αντιλήψεις των νοσηλευτών/τριών όσον αφορά την χαρακτηριστικά που είναι παρόντα στον κάθε μέντορα, αναλύσαμε τις απαντήσεις τους στο ερωτηματολόγιο 14 στοιχείων 5-βάθμιας κλίμακας Likert, που βασίστηκε στο ερωτηματολόγιο MMP (ερωτηματολόγιο προσωπικότητας, επινοήθηκε από τους Hathaway και McKinley, 1939). Όσο πιο μεγάλη είναι η βαθμολογία τόσο καλύτερη είναι η «ποιότητα» του μέντορα ή το «δυναμικό» της σχέσης καθοδήγησης. Όπως και με τις αντιλήψεις έτσι και στο συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο, είναι ξεκάθαρη η αναγνώριση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του κάθε μέντορα, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να συγκεντρώνονται στις θετικές βαθμολογίες (4 και 5) ενώ τα ποσοστά των ατόμων που βαθμολογούν αρνητικά (1 και 2) τον μέντορά τους εμφανίζονται εξαιρετικά χαμηλά. Συγκεκριμένα, τα στοιχεία που συγκεντρώνουν τις υψηλότερες θετικές βαθμολογίες είναι το αν ο μέντορας «Ασκεί συνειδητά τη νοσηλευτική με πολύ υψηλό επίπεδο και συμπεριφέρεται με τρόπο που ο καθοδηγούμενος μπορεί να κοιτάξει, να εκτιμήσει και να υιοθετήσει» με ποσοστό 92.5%, το αν «Ενθαρρύνει, δίνει χρόνο, είναι πάντα πρόθυμος να ακούσει και είναι διαθέσιμος σε στιγμές ανάγκης» με ποσοστό 91.67% και το αν «Είναι ενθουσιώδης για το σύνολο της νοσηλευτικής, εμπνέει ενδιαφέρον και παρακινεί τον καθοδηγούμενο» και «Βοηθά τον καθοδηγούμενο να σκέφτεται συστηματικά για προβλήματα και τρόπους επίλυσης και αποτροπής τους» με κοινό ποσοστό 90.84%. Αντίθετα, τα στοιχεία εκείνα που συγκεντρώνουν τις υψηλότερες αρνητικές βαθμολογίες είναι το αν ο μέντορας «Πάντα αμφισβητεί τα πρότυπα φροντίδας και ικανότητας και είναι σαφής όσον αφορά τα δικά του πρότυπα» με ποσοστό 16.67% και το αν «Προτείνει διαθέσιμες διατάξεις υγειονομικής περίθαλψης και ευκαιρίες μάθησης που σχετίζονται με τους στόχους της πρακτικής » με ποσοστό 10%. Σύμφωνα με τον πιο κάτω πίνακα 4.7, παρατηρούμε ότι, όσον αφορά τα χαρακτηριστικά του μέντορα, υπάρχει μια υψηλή κατανομή στις βαθμολογίες 3-4-5 στο σύνολο σχεδόν των ερωτήσεων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στη σκέψη ότι ο καθοδηγητής αποτελεί 12 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ συνήθως πρότυπο και τείνει να χαίρει μεγάλης εκτίμησης στα μάτια του καθοδηγούμενου. Πίνακας 4.7. Απόλυτες και σχετικές συχνότητες των απαντήσεων για τα χαρακτηριστικά των καθοδηγητών 1=Καθόλου 2 3 4 5=Πολύ N N% N N% N N% N N% N N% Ασκεί συνειδητά τη νοσηλευτική με πολύ υψηλό επίπεδο και συμπεριφέρεται με τρόπο που ο καθοδηγούμενος μπορεί να κοιτάξει, να εκτιμήσει και να υιοθετήσει. 0 - 4 3.33% 5 4.17% 53 44.17% 58 48.33% Είναι ενθουσιώδης για το σύνολο της νοσηλευτικής, εμπνέει ενδιαφέρον και παρακινεί τον καθοδηγούμενο. 0 - 2 1.67% 9 7.50% 51 42.50% 58 48.33% Έχει ξεκάθαρες προτάσεις για το πώς η φροντίδα των ασθενών θα μπορούσε να είναι ακόμη καλύτερη και είναι ενθουσιώδης σχετικά με τις καινοτομίες. 0 - 6 5.00% 24 20.00% 51 42.50% 39 32.50% Επενδύει τον κατάλληλο χρόνο στον καθοδηγούμενο και μεταδίδει τη δική του γνώση και εμπειρία. 0 - 4 3.33% 20 16.67% 57 47.50% 39 32.50% Ενθαρρύνει, δίνει χρόνο, είναι πάντα πρόθυμος να ακούσει και είναι διαθέσιμος σε στιγμές ανάγκης. 1 0.83% 1 0.83% 8 6.67% 50 41.67% 60 50.00% Πάντα αμφισβητεί τα πρότυπα φροντίδας και ικανότητας και είναι σαφής όσον αφορά τα δικά του πρότυπα. 8 6.67% 12 10.00% 26 21.67% 42 35.00% 32 26.67% Διδάσκει δεξιοτεχνικά τις γνώσεις και τις ικανότητες που σχετίζονται με τη φροντίδα του ασθενούς, παρέχει καθοδήγηση, αφήνει χρόνο για εξάσκηση και με ενθαρρύνει να μάθω μέσω της εμπειρίας. 1 0.83% 4 3.33% 11 9.17% 40 33.33% 64 53.33% Παρέχει θετική ανατροφοδότηση, επισημαίνει τις αδυναμίες και συζητά για περαιτέρω μάθηση. 0 - 3 2.50% 14 11.67% 56 46.67% 47 39.17% Εμπνέει ενδιαφέρον για ευρύτερα ζητήματα, πολιτικά, οικονομικά, κ.λπ., καθώς και πρωτοβουλίες τμημάτων που μπορούν να επηρεάσουν την πρακτική άσκηση ή την εξειδίκευση. 2 1.67% 3 2.50% 19 15.83% 55 45.83% 41 34.17% Προτείνει διαθέσιμες διατάξεις υγειονομικής περίθαλψης και ευκαιρίες μάθησης που σχετίζονται με τους στόχους της πρακτικής (πηγές ενημέρωσης). 4 3.33% 8 6.67% 36 30.00% 45 37.50% 27 22.50% 13 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Ενθαρρύνει τον καθοδηγούμενο να δημιουργήσει και να εκφράσει λεκτικά νέες ιδέες, τις ακούει και βοηθά τον καθοδηγούμενο να προβληματιστεί σχετικά με αυτές. 1 0.83% 6 5.00% 21 17.50% 55 45.83% 37 30.83% Βοηθά τον καθοδηγούμενο να σκέφτεται συστηματικά για προβλήματα και τρόπους επίλυσης και αποτροπής τους. 2 1.67% 0 - 9 7.50% 53 44.17% 56 46.67% Διατίθεται για να προσφέρει τις δικές του απόψεις και καθοδήγηση στον προγραμματισμό σταδιοδρομίας. 2 1.67% 4 3.33% 20 16.67% 57 47.50% 37 30.83% Επιτρέπει στον καθοδηγούμενο να σκεφτεί πιο κριτικά τις αποφάσεις του και αμφισβητεί απόψεις και πεποιθήσεις. 2 1.67% 4 3.33% 22 18.33% 51 42.50% 41 34.17% 4.5 Διαστάσεις της ποιότητας του μέντορα και του δυναμικού της σχέσης καθοδήγησης Από το παραπάνω ερωτηματολόγιο μπορούμε να εξάγουμε τέσσερις επιπλέον μεταβλητές, μία για κάθε διάσταση της καθοδήγησης που προσφέρει ο κάθε μέντορας. Η πρώτη εκφράζει την διάσταση της Έμπνευσης και προκύπτει από τον μέσο όρο των τριών πρώτων στοιχείων. Η δεύτερη εκφράζει την διάσταση της Επένδυσης Χρόνου και προκύπτει από το 4ο στοιχείο, η τρίτη την διάσταση της Υποστήριξης και προκύπτει από το 5ο στοιχείο και η τέταρτη εκφράζει την πολυτιμότητα του Μέντορα και την πιο ολοκληρωμένη καθοδήγηση και προκύπτει από τον μέσο όρο των εννέα (9) τελευταίων στοιχείων. Επιπλέον μπορούμε να εξάγουμε και μία συγκεντρωτική μεταβλητή – την συνολική ποιότητα του μέντορα αθροίζοντας και τα 14 στοιχεία. Η συνολική ποιότητα του μέντορα παίρνει τιμές από 14 έως 70. Πίνακας 4.8. Στατιστικοί δείκτες των διαστάσεων και της συνολικής Ποιότητας του Μέντορα M.O. δ Τ.Α. Min Max Έμπνευση 4.26 4.33 .659 2.33 5.00 Επένδυση στον χρόνο 4.09 4.00 .789 2 5 Υποστήριξη 4.39 4.50 .725 1 5 14 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Ολοκληρωμένη Καθοδήγηση και Πολυτιμότητα 4.05 4.00 .686 1.78 5.00 Συνολική Ποιότητα του Μέντορα 57.68 57.00 8.862 29.00 70.00 Βλέπουμε ότι οι διάμεσοι των μεταβλητών όλων των διαστάσεων κυμαίνονται από την τιμή 4 και πάνω. Με βάση τις οδηγίες του ερωτηματολογίου MMP, καταγράφεται υψηλό δυναμικό καθοδήγησης και ο μέντορας-καθοδηγητής μπορεί να χαρακτηριστεί ολοκληρωμένος και πολύτιμος με πολύ υψηλή ποιότητα καθοδήγησης (δ=57). 4.6 Συσχετίσεις με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του νοσηλευτικού προσωπικού 4.6.1 Αντιλήψεις για την καθοδήγηση και δημογραφικά στοιχεία Υλοποιήθηκε έλεγχος Mann-Whitney για τη διερεύνηση πιθανών διαφορών μεταξύ νοσηλευτών και προϊστάμενων, και μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά στις αντιλήψεις τους για την καθοδήγηση (mentoring) χωρίς στατιστικά σημαντικά ευρήματα (βλ. Κεφ. 5.7). Στη συνέχεια, υλοποιήθηκε ανάλυση συσχετίσεων ανάμεσα στην ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης, τα έτη απασχόλησης των νοσηλευτών και το κάθε στοιχείο του ερωτηματολογίου των αντιλήψεων για την καθοδήγηση αλλά και τη συνολική μεταβλητή για τις αντιλήψεις. Τα αποτελέσματα φαίνονται από τον παρακάτω πίνακα 4.9. συσχετίσεων. Παρατηρούμε ότι το επίπεδο εκπαίδευσης παρουσιάζει στατιστικά σημαντική, θετική συσχέτιση με την αντίληψη ότι «Είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος ορισμένος καθοδηγητής (μέντορας) στα πρώτα βήματα των νοσηλευτών [..]» (rho=0.208, p<0.05) που σημαίνει ότι όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο εκπαίδευσης των νοσηλευτών τόσο περισσότερο θεωρούν ότι η ύπαρξη κάποιου μέντορα είναι απαραίτητη. 15 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 4.10. Μέσοι όροι και διαστήματα εμπιστοσύνη 95% για τους μέσους όρους της αντίληψης «Είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος ορισμένος καθοδηγητής (μέντορας) στα πρώτα βήματα των νοσηλευτών [..]» ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης. Επισημαίνεται εδώ, πόσο σημαντικό θεωρούν οι νοσηλευτές να υπάρχει κάποιος καθοδηγητής στα πρώτα τους βήματα. Επίσης, το επίπεδο εκπαίδευσης παρουσιάζει στατιστικά σημαντική, θετική συσχέτιση με τις αντιλήψεις ότι «Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να ορίζεται από τον φορέα που εργάζεται ο καθοδηγούμενος νοσηλευτής» (rho=0.190, p<0.05) και ότι «Η καθοδήγηση ενισχύει την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών» (rho=0.202, p<0.05). Αυτό σημαίνει ότι όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο εκπαίδευσης των νοσηλευτών τόσο περισσότερο θεωρούν ότι ο μέντορας θα πρέπει να ορίζεται από τον φορέα που εργάζεται ο καθοδηγούμενος και τόσο περισσότερο υποστηρίζουν ότι ενισχύεται η εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών μέσω της καθοδήγησης. 16 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 4.11. Μέσοι όροι και διαστήματα εμπιστοσύνη 95% για τους μέσους όρους της αντίληψης «Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να ορίζεται από τον φορέα που εργάζεται ο καθοδηγούμενος νοσηλευτής» ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης Διάγραμμα 4.12. Μέσοι όροι και διαστήματα εμπιστοσύνη 95% για τους μέσους όρους της αντίληψης «Η καθοδήγηση ενισχύει την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών» ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης. Παρουσιάζεται ισχυρά αυξημένη συσχέτιση του εκπαιδευτικού επιπέδου των νοσηλευτών/τριων με την ικανοποίηση από την καθοδήγηση Τέλος, το επίπεδο εκπαίδευσης παρουσιάζει στατιστικά σημαντική, θετική συσχέτιση με τη συνολική μεταβλητή «αντιλήψεις για την καθοδήγηση» (rho=0.182, p<0.05), 17 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ επομένως όσο αυξάνεται το επίπεδο εκπαίδευσης των νοσηλευτών, τόσο θετικότερη είναι η γενικότερη άποψή τους για το mentoring. Διάγραμμα 4.13. Μέσοι όροι και διαστήματα εμπιστοσύνη 95% για τους μέσους όρους της αντίληψης ««αντιλήψεις για την καθοδήγηση» ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης Επίσης, παρατηρούμε ότι τα έτη απασχόλησης ως νοσηλευτής/τρια, εμφανίζουν αρνητική και ασθενή συσχέτιση με την αντίληψη ότι «Είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος ορισμένος καθοδηγητής (μέντορας) στα πρώτα βήματα των νοσηλευτών, ή σε αλλαγή τμήματος ή αντικειμένου, για εύλογο χρονικό διάστημα» (rho=-0.223, p<0.05), ότι «Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να είναι ένας πιο έμπειρος συνάδελφος» (rho=-0.212, p<0.05), ότι «Η καθοδήγηση ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του νοσηλευτή» (rho=-0.175, p<0.05) και ότι «Η καθοδήγηση βοηθά στην ανάπτυξη θετικών διαπροσωπικών σχέσεων στην εργασία» (rho=-0.192, p<0.05). Πίνακας 4.9. Συντελεστές συσχέτισης Sperman των δημογραφικών στοιχείων των νοσηλευτών και του κάθε στοιχείου του ερωτηματολογίου των αντιλήψεων για την καθοδήγηση αλλά και τη συνολική ματαβλητή για τις αντιλήψεις 18 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ 19 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ 4.6.2 Σχέση μεταξύ των διαστάσεων των ποιοτικών χαρακτηριστικών των καθοδηγητών και των δημογραφικών στοιχείων των νοσηλευτών Υλοποιήθηκε έλεγχος Mann-Whitney για τη διερεύνηση πιθανών διαφορών μεταξύ νοσηλευτών και προϊστάμενων όσον αφορά στις αντιλήψεις τους για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των καθοδηγητών τους. Βρέθηκε ότι οι προϊστάμενοι έχουν σημαντικά θετικότερη αντίληψη για την διάσταση της Επένδυσης Χρόνου των καθοδηγητών τους (δ=5) συγκριτικά με τους νοσηλευτές/τριες (δ=4) που συμμετείχαν στο δείγμα (Z=-2.179, p=0.029). Πίνακας 4.10. Μη-παραμετρικός έλεγχος για τη διερεύνηση πιθανών διαφορών μεταξύ νοσηλευτών και προϊστάμενων, ως προς την αντίληψή τους για την διάσταση της Επένδυσης στο Χρόνο των καθοδηγητών τους Κατέχετε θέση προϊσταμένου/ης; Ν δ Εύρος Ζ p Επένδυση στο Χρόνο Όχι 107 4 3 -2.179 0.029 Ναι 13 5 1 Στη συνέχεια υλοποιήθηκε ανάλυση συσχετίσεων μεταξύ των δημογραφικών στοιχείων, ηλικία, επίπεδο εκπαίδευσης και έτη απασχόλησης ως νοσηλευτής/τρια και των τεσσάρων διαστάσεων των ποιοτικών χαρακτηριστικών του μέντορα. Παρατηρούμε ότι το επίπεδο εκπαίδευσης των νοσηλευτών παρουσιάζει σημαντική, θετική και ασθενή συσχέτιση με την διάσταση της Έμπνευσης (rho=.221, p<0.05), τη διάσταση της Επένδυσης στο χρόνο (rho=.186, p<0.05) και τη διάσταση της Ολοκληρωμένης καθοδήγησης και πολυτιμότητας του Μέντορα (rho=.236, p<0.05). Αυτό σημαίνει ότι όσο πιο υψηλό είναι το εκπαιδευτικό επίπεδο του/της νοσηλευτή/τριας στο δείγμα μας, τόσο θετικότερη είναι η άποψή του/της για τα παραπάνω ποιοτικά χαρακτηριστικά του καθοδηγητή του/της. 20 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Πίνακας 4.11. Συντελεστές συσχέτισης μεταξύ των δημογραφικών στοιχείων, ηλικία, επίπεδο εκπαίδευσης και έτη απασχόλησης ως νοσηλευτής/τρια και των τεσσάρων διαστάσεων των ποιοτικών χαρακτηριστικών του μέντορα 1 2 3 4 5 6 7 1. Ηλικία -- 2. Επίπεδο εκπαίδευσης 0.066 -- 3. Έτη απασχόλησης ως νοσηλευτής/τρια .767** 0.093 -- 4. Έμπνευση 0.157 .221* 0.150 -- 5. Επένδυση στο Χρόνο 0.156 .186* 0.153 .696** -- 6. Υποστήριξη 0.062 0.030 0.091 .629** .503** -- 7. Ολοκληρωμένη Καθοδήγηση και Πολυτιμότητα 0.099 .236** 0.072 .724** .611** .643** -- *p<0.05, **p<0.01 21 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΡΑΒΔΟΓΡΑΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ- ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ- ΕΛΕΓΧΟΣ 5.1 Ραβδογράμματα των σχετικών συχνοτήτων των αντιλήψεων για την καθοδήγηση Διάγραμμα 5.1. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-1. Παρατηρείται υψηλή θετική συσχέτιση των νοσηλευτών όλων των βαθμίδων (79,69%) με την αντίληψη ότι είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος μέντορας στα πρώτα βήματα των νοσηλευτών. 22 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.2. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-2. Διάγραμμα 5.3. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-3. 23 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.4. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-4. Παρατηρείται ισχυρά υψηλή συσχέτιση με την αντίληψη ότι η καθοδήγηση βοηθά στην επίτευξη των επαγγελματικών στόχων. Διάγραμμα 5.5. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-5. Παρατηρείται πολύ υψηλή συσχέτιση με την αντίληψη ότι η καθοδήγηση ενισχύει τη θέση των νοσηλευτών στον οργανισμό τους. 24 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.6. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-6. Παρατηρείται πολύ υψηλή συσχέτιση με την αντίληψη ότι η καθοδήγηση ενισχύει την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών/τριων όλων των βαθμίδων. Διάγραμμα 5.7. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-7. Παρατηρείται υψηλή συσχέτιση όσον αφορά την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση των νοσηλευτών. 25 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.8. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-8. Παρατηρείται πολύ υψηλή συσχέτιση όσον αφορά την αντίληψη ότι η καθοδήγηση βοηθά στην επίλυση συγκρούσεων στο εργασιακό περιβάλλον. Διάγραμμα 5.9. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-9. Παρατηρείται σημαντικά αυξημένη συσχέτιση με την αντίληψη ότι η καθοδήγηση βοηθά θετικά την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων. 26 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.10. Σχετικές συχνότητες της αντίληψης για την καθοδήγηση Γ-10. Παρατηρείται σημαντικά αυξημένη συσχέτιση με την αντίληψη ότι η καθοδήγηση βοηθά τον νοσηλευτή/τρια να αναγνωρίσει ευκαιρίες για την επαγγελματική του ανάπτυξη. 5.2 Ραβδογράμματα των σχετικών συχνοτήτων των χαρακτηριστικών του μέντορα 27 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.11. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-1. Διάγραμμα 5.1214. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-2. 28 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.13. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-3. Διάγραμμα 5.14. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-4. 29 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.15. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-5. Διάγραμμα 5.16. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-6. 30 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.17. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-7. Διάγραμμα 5.18. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-8. 31 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.19. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-9. Διάγραμμα 5.20. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-10. 32 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.21. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-11. Διάγραμμα 5.22. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-12. 33 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.23. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-13. Διάγραμμα 5.24. Σχετικές συχνότητες του χαρακτηριστικού του καθοδηγητή Ε-14. 5.3 Ανάλυση αξιοπιστίας του ερωτηματολογίου για τις αντιλήψεις 34 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Πίνακας 5.1. Reliability Statistics Cronbach's Alpha N of Items .900 10 Πίνακας 5.2. Item-Total Statistics Scale Mean if Item Deleted Scale Variance if Item Deleted Corrected Item-Total Correlation Cronbach's Alpha if Item Deleted Είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος ορισμένος καθοδηγητής (μέντορας) στα πρώτα βήματα των νοσηλευτών, ή σε αλλαγή τμήματος <...> 39.94 27.996 .620 .893 Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να είναι ένας πιο έμπειρος συνάδελφος. 40.10 28.391 .447 .902 Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να ορίζεται από τον φορέα που εργάζεται ο καθοδηγούμενος νοσηλευτής. 40.31 26.169 .550 .898 Η καθοδήγηση βοηθά στην επίτευξη των επαγγελματικών στόχων των νοσηλευτών. 40.23 26.192 .632 .891 Η καθοδήγηση ενισχύει τη θέση των νοσηλευτών στον οργανισμό τον οποίο εργάζονται. 40.26 25.815 .684 .888 35 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Η καθοδήγηση ενισχύει την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών. 40.13 26.636 .699 .887 Η καθοδήγηση ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του νοσηλευτή. 40.13 26.589 .720 .886 Η καθοδήγηση βοηθά στην επίλυση συγκρούσεων στο εργασιακό περιβάλλον. 40.43 25.271 .697 .887 Η καθοδήγηση βοηθά στην ανάπτυξη θετικών διαπροσωπικών σχέσεων στην εργασία. 40.30 25.489 .756 .883 Η καθοδήγηση βοηθά τον νοσηλευτή να αναγνωρίσει ευκαιρίες για την επαγγελματική του ανάπτυξη. 40.21 25.617 .749 .883 5.4 Ανάλυση αξιοπιστίας του ερωτηματολογίου για τα χαρακτηριστικά του μέντορα Πίνακας 5.3. Reliability Statistics Cronbach's Alpha N of Items .937 14 Πίνακας 5.4. Item-Total Statistics Scale Mean if Item Deleted Scale Variance if Item Deleted Corrected Item-Total Correlation Cronbach's Alpha if Item Deleted 36 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Ασκεί συνειδητά τη νοσηλευτική με πολύ υψηλό επίπεδο και συμπεριφέρεται με τρόπο που ο καθοδηγούμενος μπορεί να κοιτάξει <...> 53.30 69.674 .692 .933 Είναι ενθουσιώδης για το σύνολο της νοσηλευτικής, εμπνέει ενδιαφέρον και παρακινεί τον καθοδηγούμενο. 53.30 70.380 .654 .934 Έχει ξεκάθαρες προτάσεις για το πώς η φροντίδα των ασθενών θα μπορούσε να είναι ακόμη καλύτερη και είναι ενθουσιώδης σχετικά <...> 53.65 67.137 .762 .930 Επενδύει τον κατάλληλο χρόνο στον καθοδηγούμενο και μεταδίδει τη δική του γνώση και εμπειρία. 53.58 68.951 .685 .933 Ενθαρρύνει, δίνει χρόνο, είναι πάντα πρόθυμος να ακούσει και είναι διαθέσιμος σε στιγμές ανάγκης. 53.28 69.465 .707 .932 Πάντα αμφισβητεί τα πρότυπα φροντίδας και ικανότητας και είναι σαφής όσον αφορά τα δικά του πρότυπα. 54.03 68.008 .474 .942 Διδάσκει δεξιοτεχνικά τις γνώσεις και τις ικανότητες που σχετίζονται με τη φροντίδα του ασθενούς, παρέχει καθοδήγηση, αφήνει χρόνο <...> 53.33 68.003 .703 .932 37 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Παρέχει θετική ανατροφοδότηση, επισημαίνει τις αδυναμίες και συζητά για περαιτέρω μάθηση. 53.45 68.468 .766 .931 Εμπνέει ενδιαφέρον για ευρύτερα ζητήματα, πολιτικά, οικονομικά, κ.λπ., καθώς και πρωτοβουλίες τμημάτων που μπορούν να επηρεάσουν <...> 53.59 66.647 .789 .929 Προτείνει διαθέσιμες διατάξεις υγειονομικής περίθαλψης και ευκαιρίες μάθησης που σχετίζονται με τους στόχους της πρακτικής <...> 53.98 66.437 .679 .933 Ενθαρρύνει τον καθοδηγούμενο να δημιουργήσει και να εκφράσει λεκτικά νέες ιδέες, τις ακούει και βοηθά τον καθοδηγούμενο να <...> 53.67 66.443 .795 .929 Βοηθά τον καθοδηγούμενο να σκέφτεται συστηματικά για προβλήματα και τρόπους επίλυσης και αποτροπής τους. 53.33 68.846 .721 .932 Διατίθεται για να προσφέρει τις δικές του απόψεις και καθοδήγηση στον προγραμματισμό σταδιοδρομίας. 53.65 67.540 .712 .932 Επιτρέπει στον καθοδηγούμενο να σκεφτεί πιο κριτικά τις αποφάσεις του και αμφισβητεί απόψεις και πεποιθήσεις. 53.63 66.705 .748 .931 38 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ 5.5 Έλεγχος κανονικότητας της συνολικής μεταβλητής για τις αντιλήψεις για την καθοδήγηση (mentoring) Οι τιμές Λοξότητας (skewness) και Κύρτωσης (Kurtosis) είναι μέσα στα όρια (-2,2). Ωστόσο ο έλεγχος κανονικότητας Shapiro-Wilk είναι στατιστικά σημαντικός (sig<0.01) οπότε δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η κατανομή μας είναι κοντά στην κανονική. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τον οπτικό έλεγχο του ιστογράμματος της κατανομής. Πίνακας 5.5. Descriptives Statistic Std. Error Αντιλήψεις για την καθοδήγηση (mentoring) Mean 44.6357 .49939 95% Confidence Interval for Mean Lower Bound 43.6475 Upper Bound 45.6238 5% Trimmed Mean 45.1744 Median 47.0000 Variance 32.171 Std. Deviation 5.67194 Minimum 19.00 Maximum 50.00 Range 31.00 Interquartile Range 9.50 Skewness -1.357 .213 Kurtosis 2.928 .423 Πίνακας 5.6. Shapiro-Wilk Statistic df Sig. Αντιλήψεις για την καθοδήγηση (mentoring) .843 129 <.001 39 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.25. Σχετικές συχνότητες Διάγραμμα 5.26. Σχετικές συχνότητες 5.6 Έλεγχος κανονικότητας των διαστάσεων και της συνολικής μεταβλητής για τα χαρακτηριστικά του μέντορα 40 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Οι τιμές Λοξότητας (skewness) και Κύρτωσης (Kurtosis) είναι μέσα στα όρια (-2,2). Ωστόσο, ο έλεγχος κανονικότητας Shapiro-Wilk είναι στατιστικά σημαντικός (sig<0.01) οπότε δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η κατανομή μας είναι κοντά στην κανονική. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τον οπτικό έλεγχο του ιστογράμματος της κατανομής. Πίνακας 5.7 N Skewness Kurtosis Valid Missing Έμπνευση 120 9 -.617 -.196 Επένδυση στον χρόνο 120 9 -.583 -.071 Υποστήριξη 120 9 -1.428 3.454 Ολοκληρωμένη Καθοδήγηση και Πολυτιμότητα 120 9 -.822 1.075 Συνολική Ποιότητα του Μέντορα 120 9 -.783 .853 Shapiro-Wilk Statistic df Sig. Συνολική Ποιότητα του Μέντορα .937 120 <.001 Έμπνευση .896 120 <.001 Επένδυση στον χρόνο .827 120 <.001 Υποστήριξη .731 120 <.001 Ολοκληρωμένη Καθοδήγηση και Πολυτιμότητα .938 120 <.001 41 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Διάγραμμα 5.27. Σχετικές συχνότητες Διάγραμμα 5.28. Σχετικές συχνότητες 5.7 Σύγκριση αντιλήψεων για την καθοδήγηση ως προς τα δημογραφικά στοιχεία του δείγματος 42 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ 5.7.1 Σύγκριση ως προς το φύλο Υλοποιήθηκε έλεγχος Mann-Whitney και δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των φύλων του δείγματος. Πίνακας 5.8 Test Statisticsa Mann-Whitney U Wilcoxon W Z Asymp. Sig. (2-tailed) Είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος ορισμένος καθοδηγητής (μέντορας) στα πρώτα βήματα των νοσηλευτών, ή σε αλλαγή τμήματος <...> 1,128.500 1,404.500 -.700 .484 Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να είναι ένας πιο έμπειρος συνάδελφος. 1,157.500 1,433.500 -.460 .646 Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να ορίζεται από τον φορέα που εργάζεται ο καθοδηγούμενος νοσηλευτής. 1,136.500 1,412.500 -.576 .565 Η καθοδήγηση βοηθά στην επίτευξη των επαγγελματικών στόχων των νοσηλευτών. 1,092.500 1,368.500 -.899 .369 Η καθοδήγηση ενισχύει τη θέση των νοσηλευτών στον οργανισμό τον οποίο εργάζονται. 1,190.000 1,466.000 -.202 .840 Η καθοδήγηση ενισχύει την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών. 1,191.000 1,467.000 -.204 .838 Η καθοδήγηση ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του νοσηλευτή. 1,114.000 1,390.000 -.765 .444 Η καθοδήγηση βοηθά στην επίλυση συγκρούσεων στο εργασιακό περιβάλλον. 1,153.500 6,824.500 -.437 .662 Η καθοδήγηση βοηθά στην ανάπτυξη θετικών διαπροσωπικών σχέσεων στην εργασία. 1,206.000 6,877.000 -.089 .929 Η καθοδήγηση βοηθά τον νοσηλευτή να αναγνωρίσει ευκαιρίες για την επαγγελματική του ανάπτυξη. 1,213.500 6,884.500 -.039 .969 43 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Αντιλήψεις για την καθοδήγηση (mentoring) 1,098.500 1,374.500 -.751 .453 a. Grouping Variable: Φύλο 5.7.2 Σύγκριση ώς προς το αν ο/η νοσηλευτής/τρια κατέχει θέση προϊστάμενου/ης Πίνακας 5.9 Test Statisticsa Mann-Whitney U Wilcoxon W Z Asymp. Sig. (2-tailed) Είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος ορισμένος καθοδηγητής (μέντορας) στα πρώτα βήματα των νοσηλευτών, ή σε αλλαγή τμήματος <...> 639.500 7,309.500 -1.217 .224 Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να είναι ένας πιο έμπειρος συνάδελφος. 645.500 736.500 -1.031 .303 Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να ορίζεται από τον φορέα που εργάζεται ο καθοδηγούμενος νοσηλευτής. 409.500 7,195.500 -3.056 .002 Η καθοδήγηση βοηθά στην επίτευξη των επαγγελματικών στόχων των νοσηλευτών. 508.500 7,294.500 -2.218 .027 Η καθοδήγηση ενισχύει τη θέση των νοσηλευτών στον οργανισμό τον οποίο εργάζονται. 674.500 7,460.500 -.704 .482 Η καθοδήγηση ενισχύει την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών. 574.000 7,360.000 -1.669 .095 Η καθοδήγηση ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του νοσηλευτή. 573.000 7,359.000 -1.677 .094 Η καθοδήγηση βοηθά στην επίλυση συγκρούσεων στο εργασιακό περιβάλλον. 615.000 706.000 -1.179 .238 Η καθοδήγηση βοηθά στην ανάπτυξη θετικών διαπροσωπικών σχέσεων στην εργασία. 694.000 785.000 -.523 .601 44 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Η καθοδήγηση βοηθά τον νοσηλευτή να αναγνωρίσει ευκαιρίες για την επαγγελματική του ανάπτυξη. 659.500 750.500 -.855 .393 Αντιλήψεις για την καθοδήγηση (mentoring) 698.500 7,484.500 -.440 .660 a. Grouping Variable: Κατέχετε θέση προϊσταμένου/ης; 5.8 Σύγκριση χαρακτηριστικών του μέντορα ως προς τα δημογραφικά στοιχεία του δείγματος 5.8.1 Ως προς το φύλο Υλοποιήθηκε έλεγχος Mann-Whitney και δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των φύλων του δείγματος ως προς τις αντιλήψεις τους για τις διαστάσεις ποιότητας των καθοδηγητών τους. Πίνακας 5.11 Test Statisticsa Mann-Whitney U Wilcoxon W Z Asymp. Sig. (2-tailed) Έμπνευση 1,041.000 1,294.000 -.257 .797 Επένδυση στο Χρόνο 1,013.000 5,864.000 -.477 .633 Κατέχετε θέση προϊσταμένου/ης; Όχι Ναι N Median Range N Median Range Ο καθοδηγητής (μέντορας) θα πρέπει να ορίζεται από τον φορέα που εργάζεται ο καθοδηγούμενος νοσηλευτής. 116 5.00 4 13 5.00 0 Η καθοδήγηση βοηθά στην επίτευξη των επαγγελματικών στόχων των νοσηλευτών. 116 5.00 4 13 5.00 2 45 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Υποστήριξη 936.000 1,189.000 -1.075 .282 Ολοκληρωμένη Καθοδήγηση και Πολυτιμότητα 1,005.500 5,856.500 -.493 .622 a. Grouping Variable: Φύλο 5.8.2 Ως προς το αν ο/η νοσηλευτής/τρια κατέχει θέση προϊστάμενου/ης Πίνακας 5.12 Mann-Whitney U Wilcoxon W Z Asymp. Sig. (2-tailed) Έμπνευση 494.000 6,272.000 -1.740 .082 Επένδυση στο Χρόνο 457.000 6,235.000 -2.179 .029 Υποστήριξη 609.500 6,387.500 -.811 .418 Ολοκληρωμένη Καθοδήγηση και Πολυτιμότητα 604.000 6,382.000 -.774 .439 a. Grouping Variable: Κατέχετε θέση προϊσταμένου/ης; Πίνακας 5.13 Κατέχετε θέση προϊσταμένου/ης; Όχι Ναι N Median Range N Median Range Έμπνευση 107 4.3333 2.67 13 4.6667 1.33 Επένδυση στο Χρόνο 107 4.00 3 13 5.00 1 Υποστήριξη 107 4.00 4 13 5.00 2 Ολοκληρωμένη Καθοδήγηση και Πολυτιμότητα 107 4.0000 3.22 13 4.0000 1.33 5.8.3 Ως προς τον επαγγελματικό τίτλο που κατέχει ο μέντορας Πίνακας 5.14. Μη-παραμετρικός έλεγχος Kruskal-Wallis Test Statisticsa,b Kruskal-Wallis H df Asymp. Sig. Έμπνευση 2.406 2 .300 46 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ Επένδυση στο Χρόνο 4.669 2 .097 Υποστήριξη 2.056 2 .358 Ολοκληρωμένη Καθοδήγηση και Πολυτιμότητα 5.754 2 .056 a. Kruskal Wallis Test b. Grouping Variable: Ποιος είναι ο επαγγελματικός τίτλος του μέντορά σας; Πίνακας 5.15. Στατιστικοί δείκτες των τεσσάρων διαστάσεων των ποιοτικών χαρακτηριστικών του μέντορα ως προς τον επαγγελματικό του τίτλο Report Ποιος είναι ο επαγγελματικός τίτλος του μέντορά σας; Έμπνευση Επένδυση στο Χρόνο Υποστήριξη Ολοκληρωμένη Καθοδήγηση και Πολυτιμότητα Νοσηλευτής/τρια N 77 77 77 77 Median 4.0000 4.00 5.00 4.1111 Range 2.33 3 3 3.00 Προϊστάμενος/η N 31 31 31 31 Median 4.3333 4.00 4.00 3.7778 Range 2.67 3 4 3.22 Γιατρός N 10 10 10 10 Median 5.0000 5.00 5.00 4.5000 Range 2.33 1 2 1.67 Άλλο N 2 2 2 2 Median 4.1667 4.00 4.00 3.8333 Range .33 0 0 .33 Total N 120 120 120 120 Median 4.3333 4.00 4.50 4.0000 Range 2.67 3 4 3.22 5.8.4 Ως προς τα έτη προϋπηρεσίας του μέντορα Πίνακας 5.16. Συντελεστές συσχέτισης μεταξύ ετών προϋπηρεσίας του μέντορα και των τεσσάρων διαστάσεων των ποιοτικών χαρακτηριστικών του 1 2 3 4 5 1. Πόσα έτη προϋπηρεσίας έχει -- ο μέντοράς σας; 2. Επίπεδο εκπαίδευσης .088 -- 47 από 47 ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΥ 3. Έτη απασχόλησης ως νοσηλευτής/τρια -.010 .696** -- 4. Έμπνευση .051 .629** .503** -- 5. Επένδυση στο Χρόνο -.022 .724** .611* .643** -- *p<0.05, **p<0.01
Δεν υπάρχει
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Τα τελευταία χρόνια με την έλευση της πανδημίας και την καταπόνηση των συστημάτων υγείας κατέστη αναγκαιότερη από ποτέ η ορθή διαχείριση των ανθρώπινων πόρων στις μονάδες υγείας και η καλύτερη αξιοποίησή τους.
Για πολλά χρόνια το mentoring, με την ευρεία έννοια, αναφέρεται στην καθοδήγηση του νεότερου από τον αρχαιότερο, τον πιο έμπειρο, γεγονός που θεωρείται αυτονόητο στην ανθρώπινη φύση. Τις τελευταίες δεκαετίες όμως έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες καθοδήγησης και εκπαιδευτικά κέντρα εφαρμογής τους για τη διαμόρφωση του θεσμού, σε σχέση με τις προϋποθέσεις, τα προσόντα, την αλληλεπίδραση, τη διάρκεια και γενικότερα το περιεχόμενο της καθοδηγητικής σχέσης. Παρά του ότι ο θεσμός της καθοδήγησης απασχολεί όλο και περισσότερο τους ερευνητές, οι περισσότερες έρευνες βρίσκονται εκτός του φάσματος της νοσηλευτικής επιστήμης. Εστιάζουν κυρίως στην εκπαίδευση και στην επιχειρηματικότητα.
Δεδομένου ότι αυτή η νέα μορφή συμβουλευτικής σχέσης εμφανίζεται πολλά υποσχόμενη όσον αφορά την απόδοση και τις σχέσεις στο εργασιακό περιβάλλον, η παρούσα μελέτη κάνει μια προσπάθεια να διερευνήσει το βαθμό αναγκαιότητας του mentoring στις μονάδες υγείας. Να εξάγει συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα της καθοδήγησης στην εφαρμογή της νοσηλευτικής επιστήμης σαν μέσο αύξησης της αποτελεσματικότητας και ποιότητας στη φροντίδα υγείας του ασθενούς, όπως και κατ΄επέκταση να οδηγήσει σε ένα επιπλέον βήμα προς τη διαμόρφωση αυτού του θεσμού στον κλάδο.
Η έρευνα αφορά τα τέσσερα Γ. Νοσοκομεία- ΚΥ Λασιθίου της Κρήτης και έχει ως στόχο να αναζητηθεί αν υπάρχουν τυπικές ή άτυπες σχέσεις καθοδήγησης στο εργασιακό περιβάλλον των νοσοκομείων μεταξύ των νοσηλευτών όλων των βαθμίδων, με τι μορφή παρουσιάζονται, κατά πόσο επηρεάζουν την απόδοση, την επαγγελματική ικανοποίηση και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Αναζητείται κατ ΄επέκταση και η οπτική γωνία με την οποία οι νοσηλευτές αντιλαμβάνονται πιθανή ανάπτυξη του θεσμού στον κλάδο.
Τα αποτελέσματα της έρευνας επισημαίνουν την σπουδαιότητα της επαγγελματικής σχέσης καθοδήγησης (mentoring) μεταξύ των νοσηλευτών. Αφενός μεν, βελτιώνοντας την αυτοεκτίμηση, την αλληλεκτίμηση, την αποδοτικότητα και το επαγγελματικό επίπεδο του πιο άπειρου εργαζόμενου κι αφ’ εταίρου ενισχύοντας τις διαπροσωπικές σχέσεις των επαγγελματιών αλλά και επιπρόσθετα συμβάλλοντας στην βελτίωση της παρεχόμενης νοσηλευτικής υπηρεσίας.
ABSTRACT
In recent years, with the advent of the pandemic and the strain on health systems, the proper management of human resources in health units and their better utilization has become more necessary than ever.
For many years, mentoring, in the broadest sense, refers to the mentoring of the youngest by the oldest, the most experienced, a fact that is considered self-evident in human nature.
In recent decades, however, various mentoring theories and educational centers for their application have been developed for the formation of the institution, in relation to the conditions, qualifications, interaction, duration and, in general, the content of the mentoring relationship. Although the institution of mentoring is increasingly of concern to researchers, most research is outside the realm of nursing science. They mainly focus on education and entrepreneurship.
Since this new form of mentoring relationship appears promising in terms of performance and relationships in the work environment the present study makes an attempet to investigate the degree of necessity of mentoring in health units.
To draw conclusions about the effectiveness of mentoring in the application of nursing science as a means of increasing the efficiency and quality in patient health care, as well as by extension lead to an additional step towards the formation of this institution in the sector.
The research concerns the four G. Hospitals- KY of Lasithi in Crete and aims to find out if there are formal or informal mentoring relationships in the working environment of the hospitals among nurses of all levels, in what form they are presented, to what extent they affect performance, job satisfaction and interpersonal relationships. The point of view from which the nurses perceive the possible development of the institution in the sector is also sought by extension.
The results of the research point to the importance of the professional mentoring relationship between nurses. On the one hand, improving the self-esteem, mutual respect, efficiency and professional level of the most inexperienced employee and on the other hand, strengthening the interpersonal relationships of the professionals and additionally contributing to the improvement of the provided nursing service.
Keywords: mentoring, coaching, mentor, mentee, mentoring in nursing.
Κύριο μέρος διπλωματικής