Τα τελευταία χρόνια είναι όλο και πιο έντονα τα προβλήματα που επιφέρει ο μαζικός τουρισμός τόσο στο φυσικό όσο και στο πολιτιστικό περιβάλλον, ιδιαίτερα των νησιών όπου εξαντλείται πιο γρήγορα η φέρουσα ικανότητα του τόπου. Στη Νάξο τα φαινόμενα αυτά εμφανίστηκαν κάπως πιο αργά απ’ ότι σε άλλα νησιά, πλην όμως η ραγδαία αύξηση επισκεπτών τα επιτείνει χρόνο με το χρόνο.

Μια αξιόπιστη εναλλακτική στο μοντέλο του μαζικού τουρισμού είναι ο βιώσιμος τουρισμός, ο οποίος αναφέρεται στην ανάπτυξη άλλων, εναλλακτικών ή και ειδικών μορφών τουρισμού, που εμφανίζουν ηπιότερη αλληλεπίδραση με τον τόπο εξασφαλίζοντας έτσι την αειφορία ως προς τους διαθέσιμος πόρους. Μια από αυτές τις μορφές είναι ο πολιτιστικός τουρισμός, ι οποίος δίνει έμφαση στα μνημεία αλλά και τα πολιτιστικά δρώμενα και απευθύνεται σε ανθρώπους που επιθυμούν να έρθουν σε επαφή, να βιώσουν και εν τέλει να καταλάβουν την κουλτούρα κάθε τόπου.

Η παρούσα εργασία διερευνά τις δυνατότητας και τις προοπτικές του πολιτιστικού τουρισμού στη Νάξο. Αφού πρώτα καταγράψει τα μνημεία, τα αξιοθέατα αλλά και τις πολιτιστικές δράσεις που συμβαίνουν στο νησί, εντοπίζει τομείς του πολιτιστικού τουρισμού που είναι πλημμελώς αναπτυγμένοι και διερευνά τις δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξής τους. Η έρευνα αυτή είναι ποιοτική και ποσοτική και πραγματοποιήθηκε με ερωτηματολόγια που απαντήθηκαν από τυχαίο δείγμα τουριστών αλλά και με συνεντεύξεις επαγγελματιών του τουρισμού που δραστηριοποιούνται στη Νάξο. Τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας δεν περιορίζονται στην καταγραφή των προβλημάτων του νησιού που σχετίζονται με τον τουρισμό (λιμάνι, κυκλοφοριακό, στάθμευση, νερό, ομπρέλες και ξαπλώστρες, Airbnb), αλλά καταλήγουν πως το μοντέλο του μαζικού τουρισμού στη Νάξο πρέπει να αντικατασταθεί από ένα υπόδειγμα βιώσιμου τουρισμού που θα στηρίζεται στον πολιτιστικό τουρισμό, δεδομένης της μεγάλης και ζώσας πολιτιστικής παράδοσης του νησιού η οποία μπορεί να αποτελέσει κινητήριο τη βάση αυτής της αλλαγής.

During last decades, the problems caused by mass tourism have become significant, affecting both the natural and cultural environments, especially on islands where the carrying capacity is limited. In particular, these phenomena have been delayed in Naxos, compared to other islands, but the rapid increase in visitors exacerbates them year by year. A reliable alternative to the mass tourism model is the sustainable tourism, which involves the development of alternative or special forms of tourism that typically present a tolerant interaction with the place, thus ensuring sustainability in terms of available resources. One of these forms is the cultural tourism, which emphasizes in monuments and cultural events and targets people who wish to connect with, experience, and understand the culture of each place. This study investigates the possibilities and prospects of cultural tourism in Naxos. After recording the monuments, attractions and cultural activities taking place on the island, this study identifies topics of cultural tourism that are underdeveloped in Naxos and explores the possibilities for further development. This research uses both qualitative and quantitative research methods, conducted through questionnaires answered by a randomly selected sample of tourists, as well as interviews with tourism professionals in Naxos. The conclusions of this research are not limited to documenting the problems related to tourism (port, traffic, parking, water, umbrellas and sunbeds, Airbnb), but assert that the model of mass tourism in Naxos must be replaced by a model of sustainable tourism based on cultural tourism. Given the rich and vibrant cultural tradition of Naxos, this can serve as the driving force for this transition.