Υπόβαθρο: Η αύξηση της επίπτωσης και θνητότητας των καρδιαγγειακών νοσημάτων φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη βελτίωσης της πρόβλεψης του καρδιαγγειακού κινδύνου για ειδικές ομάδες ασθενών. Στο πλαίσιο αυτό, είναι καίρια η διαπίστωση ότι οι ασθενείς με τελικού σταδίου νεφρική νόσο εμφανίζουν σημαντικά αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο συγκριτικά με τον λοιπό πληθυσμό. Αναζητώντας εξειδικευμένους για τη νεφρική νόσο παράγοντες με στόχο τη βελτίωση των διαθέσιμων μοντέλων πρόβλεψης για τους ασθενείς αυτούς, αναδύεται ως πιθανός καρδιαγγειακός παράγων το γινόμενο ασβεστίου-φωσφόρου, ένας δείκτης που συνδέει τη νεφρική νόσο με την αρτηριοσκλήρυνση. Η παρούσα Διπλωματική Εργασία στοχεύει να διερευνήσει την επίδραση του γινομένου ασβεστίου-φωσφόρου σε καρδιαγγειακές εκβάσεις σε αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς.

Μεθοδολογία: Διεξήχθη αναδρομική μελέτη παρατήρησης σε ασθενείς της Μονάδας Τεχνητού Νεφρού του Γενικού Νοσοκομείου Καστοριάς, οι οποίοι ξεκίνησαν για πρώτη φορά αιμοκάθαρση από τον Νοέμβριο του 2015 έως το Δεκέμβριο του 2023. Συλλέχθηκαν δεδομένα δημογραφικών δεικτών, παραγόντων κινδύνου και βιοδεικτών κατά την έναρξη της αιμοκάθαρσης και εκβάσεων με το πέρας τριετούς παρακολούθησης. Με τη χρήση των παραπάνω δεδομένων αξιολογήθηκε με μη παραμετρικούς ελέγχους συσχέτισης η επίδραση του γινομένου ασβεστίου-φωσφόρου και της non-HDL χοληστερόλης σε δύο σύνθετες καρδιαγγειακές εκβάσεις, την πρωτογενή (έμφραγμα, εγκεφαλικό, καρδιαγγειακός θάνατος) και τη δευτερογενή (έμφραγμα, εγκεφαλικό, αρτηριακή νόσος, καρδιακή ανεπάρκεια, φλεβοθρόμβωση, καρδιαγγειακός θάνατος), καθώς και στη θνητότητα οποιασδήποτε αιτιολογίας. Στη συνέχεια, ελέγχθηκε η διαφορά στην προσαρμογή μοντέλων λογιστικής παλινδρόμησης έναντι των παραπάνω εκβάσεων, κατά την προσθήκη σε αυτά του γινομένου ασβεστίου-φωσφόρου, ως συντελεστή. Τα μοντέλα αξιολογήθηκαν βάσει του ελέγχου ANOVA X², των κριτηρίων AIC και BIC, καθώς και της τιμής AUC των καμπυλών ROC.

Αποτελέσματα: Μελετήθηκαν 67 ασθενείς με μέση ηλικία τα 71 έτη, από τους οποίους το 70% ήταν άνδρες. Από τους μη παραμετρικούς ελέγχους, αποκαλύφθηκε θετική συσχέτιση μεταξύ του γινομένου ασβεστίου-φωσφόρου και της πρωτογενούς σύνθετης καρδιαγγειακής έκβασης, ενώ δεν ανευρέθηκε επίδραση σε καμία από τις εκβάσεις για την non-HDL χοληστερόλη. Από τη μελέτη λογιστικής παλινδρόμησης, δεν ανιχνεύθηκε διαφοροποίηση στην προσαρμογή μεταξύ μοντέλων ελέγχου (ηλικία, φύλο, υπέρταση, διαβήτης, κάπνισμα, τιμή non-HDL χοληστερόλης) και μοντέλων έκθεσης (προσθήκη του γινομένου ασβεστίου-φωσφόρου) έναντι οποιασδήποτε έκβασης, και συγκεκριμένα, δεν ανιχνεύθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στα κριτήρια AIC και BIC, ούτε και στις τιμές AUC των καμπυλών ROC. Τα μοντέλα παρουσίασαν συνολικά χαμηλή προβλεπτική ικανότητα, η οποία δε βελτιώθηκε με την προσθήκη του γινομένου ασβεστίου-φωσφόρου.

Συζήτηση-Συμπεράσματα: Παρά τη θετική συσχέτιση στους μη παραμετρικούς ελέγχους, το γινόμενο ασβεστίου-φωσφόρου δε βελτίωσε σημαντικά την πρόβλεψη καρδιαγγειακών εκβάσεων στους αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς. Τα ευρήματα υποδηλώνουν πως παρά τη σημασία που φέρει ως δείκτης της χρόνιας νεφρικής νόσου, ο ρόλος του στην πρόβλεψη του καρδιαγγειακού κινδύνου ενδέχεται να είναι περιορισμένος. Απαιτούνται περαιτέρω προοπτικές μελέτες ευρείας κλίμακας, ώστε να διερευνηθούν εξειδικευμένοι για τη νεφρική νόσο παράγοντες κινδύνου και να προσδιοριστούν οι κλινικές τους εφαρμογές.

Background: The rising incidence and mortality rates of cardiovascular diseases underscore the need to improve the available predictive methods for assessing cardiovascular risk in specific patient populations. In this context, the fact that end-stage renal disease patients experience a higher cardiovascular risk than the rest of the population, is crucial. In search for disease-specific factors that could ameliorate the available predictive models for these patients, the calcium-phosphate product, a unique marker in CKD connected to arteriosclerosis, emerges a potential cardiovascular risk factor. Current study aims to investigate the impact of the calcium-phosphate product on cardiovascular outcomes in haemodialysis patients.

Methods: A retrospective observational study was conducted on patients from the Artificial Kidney Unit of the General Hospital of Kastoria, who started regular haemodialysis sessions between November 2015 and December 2023. Data were collected at the initiation of dialysis and after a 3-year follow-up, including demographic data, clinical risk factors, serum biomarkers and selected cardiovascular outcomes. Non parametric tests and logistic regression models were used to assess the impact of calcium-phosphate product and non-HDL cholesterol on two composite cardiovascular outcomes, primary (myocardial infarction, stroke, cardiovascular death) and secondary (myocardial infarction, stroke, peripheral arterial disease, heart failure, venous thromboembolism, cardiovascular death), as well as all-cause mortality. Model performance was evaluated using ANOVA X² testing, Akaike Information Criterion (AIC), Bayesian Information Criterion (BIC), and Receiver Operating Characteristic (ROC) curves.

Results: The study population included 67 patients with a mean age of 71 years, of which 70% were male. Non parametric tests for the calcium-phosphate product revealed a positive association between the product and the primary composite outcome. On the other side, testing for non-HDL cholesterol didn’t reveal any association to the outcomes. Primary logistic regression models showed no significant difference in model fit between the base model (including age, gender, hypertension, diabetes, smoking, non-HDL cholesterol) and the adjusted model (including calcium-phosphate product). ROC curve analysis demonstrated similar AUC values for both models, with no significant improvement in predictive performance with the addition of the calcium-phosphate product. Overall performance of the models was low, and did not improve with the addition of calcium-phosphate product.

Conclusion: Despite the initial positive association in non-parametric testing, the calcium-phosphate product did not significantly improve the prediction of cardiovascular outcomes in haemodialysis patients when added to traditional risk factors. These findings suggest that while the calcium-phosphate product is an important marker in CKD, its role as a cardiovascular risk factor may be limited. Further large-scale prospective studies are needed to explore other renal-specific cardiovascular risk factors and their clinical implications.