Η παρούσα εργασία πραγματεύεται το φαινόμενο του οργανωμένου εγκλήματος όπως αυτό εκδηλώνεται μέσα στα σωφρονιστικά καταστήματα, όπως προκύπτει από τη μελέτη τελεσθέντων πειθαρχικών παραπτωμάτων κρατουμένων. Σκοπός της είναι να αναδείξει εάν στα πειθαρχικά παραπτώματα των κρατουμένων διακρίνονται στοιχεία οργανωμένου εγκλήματος και τους λόγους που οδηγούν τους κρατούμενους στη διάπραξη παραπτωμάτων με τέτοια χαρακτηριστικά, τον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται η τέλεσή τους, τις συνθήκες υπό τις οποίες διαπράττονται τα παραπτώματα αυτά και τη διαχείρισή τους από τη διοίκηση των φυλακών. Σε μια προσπάθεια να γίνει μία ολιστική προσέγγιση του φαινομένου και να συμπεριληφθούν πρωτογενείς πληροφορίες, διενεργήθηκε ποσοτική και ποιοτική έρευνα στο σωφρονιστικό κατάστημα Χανίων.

Αρχικά γίνεται μία αναφορά στον ορισμό του οργανωμένου εγκλήματος και τη δυσκολία του εννοιολογικού προσδιορισμού του. Για την εννοιολογική οριοθέτηση του όρου γίνεται αναφορά στις βασικότερες θεωρήσεις του οργανωμένου εγκλήματος, όπως αυτές διαμορφώθηκαν επηρεαζόμενες από τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της εκάστοτε περιόδου. Για την περαιτέρω δογματική ανάλυση του φαινομένου, γίνεται αναφορά και κριτικός σχολιασμός στην κανονιστική και την νομοτεχνική του τυποποίηση στην ελληνική και διεθνή νομοθεσία.

 Στη συνέχεια μεταφέρεται το φαινόμενο του οργανωμένου εγκλήματος στον περίκλειστο χώρο των φυλακών, με αναφορές σε ομαδοποιήσεις που διαπράττουν πράξεις με χαρακτηριστικά του οργανωμένου εγκλήματος και αποκαλούνται «συμμορίες» των φυλακών.

 Σε αυτό το σημείο κρίνεται σημαντική η εξέταση της εξέλιξης της φυλακής ως πειθαρχικού θεσμού καθώς και του θεσμού της πειθαρχίας ως μέρος του σωφρονιστικού δικαίου. Ακολουθεί η παράθεση σωφρονιστικών κανόνων, εξετάζοντας συνοπτικά τις προβλέψεις που αφορούν στην πειθαρχία, εστιάζοντας σε ρυθμίσεις που μπορεί να αφορούν ομαδικά και οργανωμένα παραπτώματα κρατουμένων. 

Στο πρώτο στάδιο του ερευνητικού μέρους της εργασίας, γίνεται μία ποσοτική καταγραφή των πειθαρχικών παραπτωμάτων που διαπράχθηκαν στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Χανίων την τριετία 2020-2022, με αναλυτική αναφορά στον αριθμό πειθαρχικών αποφάσεων, κρατουμένων που τιμωρήθηκαν και αθωώθηκαν καθώς και στον αριθμό πειθαρχικών αποφάσεων που αφορούν πράξεις που προσιδιάζουν σε οργανωμένο έγκλημα. Η διάκριση αυτών των πράξεων έγινε σύμφωνα  με τα κριτήρια που χαρακτηρίζουν μία εγκληματική πράξη ως οργανωμένο έγκλημα, όπως αυτά κυρώθηκαν από το εθνικό δίκαιο, εξετάζοντας τον οργανωτικό χαρακτήρα, την ύπαρξη δομής στην ομάδα καθώς επίσης και τη σοβαρότητα της πράξης τα οποία θα αναλυθούν διεξοδικά. Η εμφάνιση αντίστοιχων πειθαρχικών παραπτωμάτων και η συχνότητα τέλεσής τους μέσα στην περίοδο αναφοράς της έρευνας, προσφέρει μία ενδεικτική εικόνα όσον αφορά διάφορες καταγεγραμμένες μορφές εκδήλωσης  πειθαρχικά διωκόμενων συμπεριφορών με στοιχεία οργανωμένου εγκλήματος. Στο δεύτερο στάδιο του ερευνητικού μέρους γίνεται μία ποιοτική έρευνα μέσω ατομικών συνεντεύξεων με τη συμμετοχή επτά κρατουμένων, οι οποίοι επιλέχθηκαν με βασικό κριτήριο τη συμμετοχή τους σε διαδικασία πειθαρχικού ελέγχου για πράξεις με χαρακτηριστικά ο.ε. με οποιαδήποτε ιδιότητα (εγκαλούμενου, θύματος ή μάρτυρα) και με βάση την πτέρυγα στην οποία είναι τοποθετημένοι, επιλέγοντας τουλάχιστον έναν από κάθε πτέρυγα του καταστήματος.

Στους κρατούμενους αυτούς τίθενται οκτώ ερωτήσεις οι οποίες διαμορφώθηκαν έτσι ώστε μέσω μίας ανοιχτής και παραγωγικής συζήτησης να αναζητηθούν απαντήσεις σε καίρια για την εργασία θέματα που αφορούν την προβληματική που προαναφέραμε.

The present work deals with the phenomenon of organized crime as it manifested in prisons, as it emerges from the study of disciplinary offenses committed by prisoners. Its purpose is to highlight whether elements of organized crime can be discerned in the disciplinary offenses of prisoners and the reasons that lead prisoners to commit offenses with such characteristics, the way in which their commission is organized, the conditions under which these offenses are committed and the treatment by the prison administration. In an effort to take a holistic approach to the phenomenon and include primary information, quantitative and qualitative research was conducted in Chania Penitentiary.

First, a reference is made about the definition of organized crime and the difficulty of its conceptual designation. For the conceptual specification of the term, reference is made about the basic theories of organized crime, as they were formed, influenced by the socio-political conditions of each period. For the further doctrinal analysis of the phenomenon, a reference and critical commentary is made to its regulatory and jurisprudential standardization in Greek and international legislation.

The phenomenon of organized crime is then transferred to the confined space of prisons, with references to groupings that commit acts, with characteristics of organized crime, and they are called prison "gangs".

At this point it is important to examine the evolution of the prison as a disciplinary institution as well as the institution of discipline as part of penal law. This is followed by the citation of penal rules, briefly examining the provisions relating to discipline, focusing on arrangements that may concern group and organized misconduct by prisoners.

In the first part of the research, a quantitative record is made of the disciplinary offenses committed at the Chania Penitentiary in the three years 2020-2022, with detailed reference to the number of disciplinary decisions, prisoners who were punished and acquitted as well as the number of disciplinary decisions concerning acts dedicated to organized crime. The distinction between these acts was made according to the criteria that characterize a criminal act as organized crime, as sanctioned by national law, examining the organizational character and the existence of structure in the group as well as the seriousness of the act. The appearance of corresponding disciplinary offenses and their frequency within the reference period of the investigation, offers an indicative picture regarding various recorded forms of manifestation of disciplinary actions with elements of organized crime. In the second part of the research, a qualitative research is carried out through individual interviews with the participation of seven prisoners. Eight questions were asked to these prisoners, which were formulated so that through an open and productive discussion, answers to key issues related to the above-mentioned problematic were sought for the work.