Η παρούσα μεταπτυχιακή μελέτη με μια εμπεριστατωμένη ανάλυση εμβαθύνει στην σύνθετη σχέση μεταξύ της αρχής της αμοιβαίας εμπιστοσύνης -αναγκαίο υπόβαθρο για την αμοιβαία αναγνώριση και εκτέλεση των ποινικών δικαστικών αποφάσεων εντός του ΧΕΑΔ- και τη διαφύλαξη των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η ανάλυση είναι βασισμένη στο θεωρητικό πλαίσιο του νομικού πλουραλισμού της ΕΕ και αντλεί στοιχεία από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των δικαστηρίων ως βασικών φορέων της αμοιβαίας εμπιστοσύνης τόσο από οριζόντια σκοπιά (μεταξύ των έννομων τάξεων) όσο και από κάθετη σκοπιά (εξετάζοντας ζητήματα εξουσίας, υπεροχής και ιεραρχίας).

Υπερβαίνοντας το θεωρητικό πλαίσιο, η ανάλυση εστιάζει μέσα από τη νομολογία κυρίως του ΔΕΕ στις πρακτικές επιπτώσεις εντός του πλαισίου του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης, το οποίο αποτελεί το χαρακτηριστικότερο και ταυτόχρονα επαχθέστερο εργαλείο αμοιβαίας αναγνώρισης στο ευρωπαϊκό ποινικό δίκαιο. Αυτό διότι συνδυάζει την αποτελεσματικότητα περιορίζοντας παράλληλα και την ελευθερία των θιγόμενων προσώπων ενέχοντας το στοιχείο της σύλληψης και κράτησης. Η εστίαση στην αποτελεσματικότητα έχει εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τον αντίκτυπο που έχει στα θεμελιώδη δικαιώματα των ατόμων που εμπλέκονται στη διαδικασία παράδοσης.

Η μελέτη εξετάζει την πολυπλοκότητα και τα μοναδικά χαρακτηριστικά αυτού του συστήματος, στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού ποινικού δικαίου και τις αντίρροπες δυνάμεις που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της εκτέλεσης αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Επιχειρεί να διερευνήσει τη διαφοροποιημένη έννοια της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και τη σταδιακή εδραίωσή της ως θεμελιώδους αρχής στο σύστημα συνεργασίας των ευρωπαϊκών ποινικών υποθέσεων βασισμένων στην αμοιβαία αναγνώριση.

Η μελέτη διαρθρώνεται σε τρία κύρια μέρη. Το πρώτο μέρος αναλύει την αντιμετώπιση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης από τη νομολογία των Δικαστηρίων, όπως το ΔΕΕ, το ΕΔΔΑ και τα ανώτατα εθνικά δικαστήρια καθώς και τη σχέση της με τα θεμελιώδη δικαιώματα κατά την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης (ΕΕΣ). Περιγράφει την εξελισσόμενη στάση του ΔΕΕ από μια αρχική αυστηρή υποχρέωση αναγνώρισης και εκτέλεσης αλλοδαπών ποινικών δικαστικών αποφάσεων προς μια πιο διαφοροποιημένη προσέγγιση. Το δεύτερο μέρος διερευνά το δόγμα δύο επιπέδων «Aranyosi» που ανέπτυξε το ΔΕΕ, σε διάφορες πραγματικές καταστάσεις, αξιολογώντας τη συνέπεια και την πρακτικότητά του. Το τρίτο μέρος συνθέτει τα συμπεράσματα και καταλήγει στην ανάγκη επανεκτίμησης της αρχής και των ορίων της, εστιάζοντας αφενός στην αναγκαιότητα τοποθέτησης του ατόμου στον πυρήνα του συστήματος της αμοιβαίας αναγνώρισης στη μετά τη Λισαβόνα εποχή και αφετέρου στους μηχανισμούς οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Αυτή η επανεκτίμηση είναι κρίσιμη για τη διατήρηση ισορροπίας μεταξύ της αποτελεσματικής επιβολής του νόμου και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο συνεχώς εξελισσόμενο περιβάλλον του ευρωπαϊκού ποινικού δικαίου.

This postgraduate study with an in-depth analysis delves into the complex relationship between the principle of mutual trust - a necessary foundation for the mutual recognition and enforcement of criminal judgments within the ECHR - and the safeguarding of fundamental rights. The analysis is inspired by the theoretical framework of EU legal pluralism and the interactions between courts as key actors of mutual trust both from a horizontal perspective (between legal orders) and from a vertical perspective (looking at issues of power, supremacy and hierarchy).

Going beyond the theoretical framework, the analysis focuses on the practical implications within the framework of the European Arrest Warrant, which is the most characteristic and at the same time the most burdensome instrument of mutual recognition in European criminal law, since it combines effectiveness while at the same time restricting the freedom of the persons concerned by involving arrest and detention. The focus of the EAW on crime control has raised concerns about its impact on the fundamental rights of the persons involved in the surrender process.

The study examines the complexity and unique features of this system, in the evolution of European criminal law and the countervailing forces that develop in the context of the enforcement of foreign judgments and the protection of fundamental rights. It attempts to explore the nuanced concept of mutual trust and its gradual consolidation as a fundamental principle in the system of cooperation in European criminal cases based on mutual recognition.

The study is structured in three main parts. The first part analyses the judicial development of mutual trust and its relation to fundamental rights in the application of the European arrest warrant. It describes the evolving attitude of the CJEU from an initial strict obligation to recognize and enforce foreign criminal judgments towards a more nuanced approach. The second part explores the 'two-tier' Aranyosi doctrine developed by the CJEU in various real-life situations, assessing its consistency and practicality. The third part summarizes the conclusions and concludes on the need to reassess mutual trust and its limits, focusing on the one hand on the necessity of placing the individual at the core of the mutual recognition system in the post-Lisbon era and on the other hand on the mechanisms of trust building. This reassessment is crucial to maintaining a balance between effective law enforcement and the protection of fundamental rights in the ever-evolving environment of European criminal law.