Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εξετάσει τις κύριες μορφές διεθνούς συνεργασίας που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση του φαινομένου της φοροδιαφυγής.  Από την μελέτη προέκυψε ότι η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή αποτελούν μορφές κρατικού – εταιρικού εγκλήματος. Όσον αφορά την αντεγκληματική πολιτική για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής ως κρατικο-εταιρικό έγκλημα, προέκυψε ότι η διεθνής αντεγκληματική πολιτική για  τα κρατικά εταιρικά εγκλήματα οργανώνεται γύρω από την εγκληματοποίηση, τους ελέγχους, την επέμβαση των αρχών και τους ελέγχους εφαρμογής των διεθνών συμβάσεων και ότι η αμοιβαία διοικητική συνδρομή για φορολογικούς σκοπούς αποτελεί μέρος της επέμβασης των αρχών. Τα κυριότερα νομοθετήματα που ρυθμίζουν την αμοιβαία διοικητική συνδρομή στην Ελλάδα είναι ο ν. 4153/2013, ο ν. 4170/2013, ο ν. 4987/2022 και ο ν. 5047/2023. Ωστόσο, το ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο στην ουσία ενσωματώνει την ενωσιακή νομοθεσία ή κυρώνει διεθνείς συμβάσεις. Τη βάση για τη νομοθετική ρύθμιση της αμοιβαίας Διοικητικής Συνδρομής αποτελεί η Οδηγία 2011/16/ΕΕ, με τις τροποποιήσεις της και κυρίως την πιο πρόσφατη Οδηγία (ΕΕ) 2021/514, η οποία επέφερε σημαντικές αλλαγές στην αμοιβαία διοικητική συνδρομή και διαμόρφωσε τη σημερινή μορφή της αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής.

Επίσης, στην παρούσα μελέτη, εξετάστηκαν η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, η αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, η ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, οι κοινοί έλεγχοι. Από τη μελέτη προέκυψε ότι οι δύο μέθοδοι που εφαρμόζονται σε μεγαλύτερο βαθμό τα τελευταία χρόνια είναι η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών και οι κοινοί έλεγχοι.

Οι κυριότερες τάσεις που διαπιστώθηκε ότι κυριαρχούν στην διεθνή ανταλλαγή πληροφοριών είναι η τάση εναρμόνισης των κανόνων φορολόγησης και η αύξηση της διαφάνειας, στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, με την καθοδήγηση διεθνών οργανισμών όπως είναι ο ΟΟΣΑ, αλλά και η αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η ψηφιακή οικονομία με την αναζήτηση τρόπων φορολόγησής της.

Τέλος, μελετήθηκαν οι σχετικές εκθέσεις και στατιστικά του ΟΟΣΑ για την εφαρμογή της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών και την ανταλλαγής πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, ενώ δεν εντοπίστηκαν στατιστικά στοιχεία ή αξιολογήσεις συμμόρφωσης των χωρών για την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών και τους κοινούς ελέγχους.

The purpose of the study is to examine the main forms of international cooperation applied to deal with the phenomenon of tax evasion. The study showed that tax evasion and tax avoidance are forms of state-corporate crime. Regarding the anti-crime policy to combat tax evasion as a state-corporate crime, it emerged that the international anti-crime policy for state-corporate crimes is organized around criminalization, controls, intervention by the authorities and checks on the implementation of international conventions and that the mutual administrative assistance for tax purposes is part of the intervention of the authorities. The main pieces of legislation regulating mutual administrative assistance in Greece are Law 4153/2013, Law 4170/2013, Law 4987/2022 and Law 5047/2023. However, the Greek legislative framework essentially incorporates EU legislation or ratifies international conventions. The basis for the legislative regulation of mutual administrative assistance is Directive 2011/16/EU, with its amendments and mainly the most recent Directive (EU) 2021/514, which brought about significant changes to mutual administrative assistance and shaped its current form of mutual administrative assistance.

Also, in this study, automatic information exchange, spontaneous information exchange, information exchange upon request, joint controls were examined. It was found that the two methods most widely implemented in recent years are the automatic exchange of information and joint controls.

The main trends found to dominate the international exchange of information are the tendency to harmonize taxation rules and increase transparency, in the globalized environment, with the guidance of international organizations such as the OECD, but also to address the challenges posed by the digital economy with the search for ways to tax it.

Finally, relevant OECD reports and statistics on the implementation of automatic exchange of information and exchange of information upon request were studied, while no statistics or compliance assessments of countries on spontaneous exchange of information and joint controls were found.