Η τομάτα είναι ένα φυτικό προϊόν με μεγάλη διατροφική αξία, γι’ αυτό και η ολοένα
μεγαλύτερη προτίμηση από το καταναλωτικό κοινό, οδηγεί σε αύξηση της ετήσιας
παραγωγής σε παγκόσμια κλίμακα. Ωστόσο η καλλιέργειά της τόσο σε υπό κάλυψη
περιβάλλον όσο και στον αγρό, δέχεται πίεση από ασθένειες όπως ο νεκροτροφικός
μύκητας Botrytis cinerea που μπορεί να προσβάλλει το φυτό της τομάτας σε όλες τις
φάσεις του βιολογικού του κύκλου τόσο κατά την καλλιέργεια όσο και μετασυλλεκτικά
μειώνοντας κατά πολύ τις αποδόσεις σε παραγωγή αλλά και την ποιότητα των
προσβεβλημένων καρπών.
Η συνήθης πρακτική αντιμετώπισης του παθογόνου γίνεται μέσω χημικής
καταπολέμησης γεγονός που έχει δημιουργήσει φαινόμενα ανθεκτικότητας του μύκητα
μετά από μακροχρόνια και αλόγιστη χρήση των χημικών φυτοπροστατευτικών
προϊόντων. Έτσι ολοένα και περισσότερο υιοθετούνται στρατηγικές ολοκληρωμένης
αντιμετώπισης του παθογόνου βοτρύτη με την εφαρμογή βιολογικών παραγόντων, μια
πρακτική που είναι σε ομοφωνία και συμμόρφωση μιας πολιτικής που έχει πλέον
θεσπιστεί και σε επίπεδο Ε.Ε. για την μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη και την
μείωση των χημικών προϊόντων σε προγράμματα φυτοπροστασίας.
Αντικειμενικός στόχος της παρούσας εργασίας αποτέλεσε η συγκριτική
αξιολόγηση πέντε διαφορετικών βιολογικών παραγόντων που έχουν βοτρυδιοκτόνο
δράση στην τομάτα (θερμοκηπιακή και υπαίθρια) και κυκλοφορούν στην ελληνική
αγορά. Από αυτούς τους πέντε βιολογικούς παράγοντες, οι τρείς αφορούσαν μύκητες
του γένους Trichoderma (Trichoderma harzianum T22, Trichoderma asperellum TV1,
Trichoderma atroviride SC1) με αντίστοιχες εμπορικές ονομασίες TRIANUM- P,
Xedavir, Vintec. Τα υπόλοιπα δύο αφορούσαν τα βακτήρια Bacillus amyloliquefaciens
QST713, Bacillus amyloliquefaciens FZB24 και χρησιμοποιήθηκαν τα εμπορικά
σκευάσματα Serenade ASO, Taegro αντίστοιχα.
Τα αποτελέσματα των πειραματικών επεμβάσεων κατέδειξαν ένα ικανοποιητικό
αλλά όχι αρκετό έλεγχο της γκρίζας μούχλας σε φύλλα τομάτας για το Xedavir και
λιγότερο σε καρπούς ενώ δεν εκδηλώθηκε σημαντικό όφελος τόσο σε φύλλα όσο και
καρπούς τομάτας για τα υπόλοιπα βιολογικά σκευάσματα TRIANUM - P, Vintec,Taegro. Τέλος για το Serenade ASO, τα αποτελέσματα δεν ήταν καθόλου ενθαρρυντικά
τόσο στα φύλλα όσο και στους καρπούς. Λόγω του μικρού οφέλους από την χρήση των
παραπάνω BCAs, θα μπορούσε να προταθεί η εφαρμογή συνδυαστικά και δεύτερου
βιολογικού παράγοντα από τους ήδη εξεταζόμενους ώστε να αυξηθεί το τελικό όφελος
και να ελεγχθεί περεταίρω ο παθογόνος μύκητας καθώς η συνδυαστικότητα αυτών δεν
απαγορεύεται από τις κατασκευάστριες εταιρείες. Ωστόσο απαιτείται περεταίρω
έρευνα και αξιολόγηση.
The tomato is a vegetable product with a great nutritional value and therefore the ever-
greater preference by the consumer leads to an increase in annual production on a global
scale. However, its cultivation, both in a protected environment and in the field, is under
pressure from diseases such as the necrotrophic fungus Botrytis cinerea, which can
attack tomato plant at all stages of its biological cycle, both during cultivation and post-
harvest, greatly reducing yields in production but also the quality of the affected fruits.
The usual practice of dealing with the pathogen is through chemical control, a
fact that has created resistance phenomena of the fungus after long-term and careless
use of chemical plant protection products. Thus, strategies for comprehensive treatment
of Botrytis are increasingly being adopted with the application of biological treatments,
a practice that is in alliance and compliance with a policy that has now been established
at EU level as well for the transition to green growth and the reduction of chemical
products in plant protection programs.
The objective of this work was the comparative evaluation of five different
biological agents that have been suggested to botrydial activity in tomato (greenhouse
and outdoor) and are available in the Greek plant protection market. Of these five
biological agents, three concerned Trichodermas (Trichoderma harzianum T22,
Trichoderma asperellum TV1, Trichoderma atroviride SC1) with corresponding trade
names Trianum P, Xedavir, Vintec. The remaining two were bacterial preparations such
as Bacillus amyloliquefaciens QST713, Bacillus amyloliquefaciens FZB24 where the
commercial formulations Serenade ASO, Taegro were used respectively.
The results of the experimentation showed satisfactory but not sufficient control
of gray mould in tomato leaves for Xedavir and less in fruits, while no significant benefit was manifested in both tomato leaves and fruits for the other biological
preparations TRIANUM - P, Vintec, Taegro. Finally for Serenade ASO the results were
not at all encouraging both in leaves and in the fruits. Due to the small benefit from the
use of the above BCAs, it could be proposed to apply a second biological agent in
combination with those already examined in order to increase the final benefit and to
further control the pathogenic fungus as the combination of these is not prohibited by
the manufacturing companies. However, further research and evaluation is required.
ΜΔΕ ΚΥΚ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΤΣΙΑΦΑΚΗΣ