Η διερεύνηση της πνευματικότητας και της θρησκευτικότητας στην επίδραση του φόβου και του άγχους που προκαλεί η Πανδημία COVID -19

Exploring Spirituality and Religiosity in the Impact of Fear and Anxiety Caused by the COVID-19 Pandemic (english)

  1. MSc thesis
  2. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΤΑΦΥΛΙΔΟΥ
  3. Διοίκηση Μονάδων Υγείας (ΔΜΥ)
  4. 24 September 2023
  5. Ελληνικά
  6. 168
  7. Νταφογιαννη, Χρυσούλα
  8. Μπελλάλη Θάλεια | Πέτρος Σκαπινάκης
  9. πνευματικότητα, θρησκευτικότητα, άγχος, φόβος, Πανδημία COVID-19, απόδοση ελέγχου για την υγεία
  10. Διοίκηση Μονάδων Υγείας/ΔΜΥ61
  11. 2
  12. 4
  13. 87
  14. Περιλαμβάνει πίνακες, διαγράμματα, γραφ΄ηματα, παραρτήματα
    • Εισαγωγή: Η Πανδημία COVID-19 έφερε στο προσκήνιο μια σειρά ανεπιθύμητων επιπτώσεων στον τομέα της ψυχικής υγείας. Τα άτομα στην πλειοψηφία τους βίωσαν συναισθηματικές διαταραχές, με συχνότερα το άγχος και το φόβο. Στην προσπάθεια τους να ελαττώσουν τις επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία, τα άτομα ενεργοποίησαν μηχανισμούς αντιμετώπισης, όπως η πνευματικότητα και η θρησκευτικότητα, ο ρόλος των οποίων φαίνεται να είναι σημαντικός και διφορούμενος. Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της επίδρασης των παραγόντων της πνευματικότητας και της θρησκευτικότητας, στο άγχος και το φόβο εξαιτίας της Πανδημίας COVID-19 σε δείγμα του ελληνικού πληθυσμού και πως αυτά σχετίζονται με την απόδοση ελέγχου της υγείας. Μέθοδος: Η παρούσα έρευνα αποτελεί συγχρονική μελέτη. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη συμπλήρωση διαδικτυακού ερωτηματολογίου σε μορφή Google Form, κατόπιν πληροφορημένης συναίνεσης των συμμετεχόντων. Η δειγματοληψία έγινε με τη μέθοδο χιονοστιβάδας (snow-ball sampling). Οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν μέσω ανακοίνωσης από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Imstagram) και μέσω e-class ενημερώθηκαν οι φοιτητές των πανεπιστημίων. Η χρονική περίοδος διεξαγωγής της μελέτης ήταν από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο 2023. To ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει συνολικά 88 ερωτήσεις, κατανεμημένες σε τέσσερα μέρη. Το πρώτο μέρος του ερωτηματολογίου περιλαμβάνει την κλίμακα για την ανίχνευση των θρησκευτικών και πνευματικών πιστεύω (Royal Free Interview for Religious and Spiritual Beliefs), η οποία δημιουργήθηκε από τους King et al., (1995), σταθμίστηκε στα ελληνικά από τους Sapountzi-Krepia et al., (2005) και περιέχει 21 ερωτήσεις, οι οποίες αφορούν στην καταγραφή δημογραφικών στοιχείων (ερώτηση 1-6) και θρησκευτικών/πνευματικών πεποιθήσεων των συμμετεχόντων (ερώτηση 7-21). Το δεύτερο μέρος του ερωτηματολογίου περιλαμβάνει την κλίμακα στρες του COVID-19 (COVID-19 Stress Scale), η οποία δημιουργήθηκε από τους Taylor et al., (2020), σταθμίστηκε στα ελληνικά από τους Galanis et al.,(2022) και περιέχει 36 ερωτήσεις κατανεμημένες σε 5 τομείς: κίνδυνος COVID-19 και μόλυνση (ερώτηση 1-6, 19-24), κοινωνικοοικονομικές συνέπειες του COVID-19 (ερώτηση 7-12), COVID-19 ξενοφοβία (ερώτηση 13-18), τραυματικό στρες (ερώτηση 24-30), καταναγκαστικός έλεγχος COVID-19 (ερώτηση 31-36), που ανιχνεύουν τα επίπεδα άγχους εξαιτίας της Πανδημίας COVID-19. Το τρίτο μέρος του ερωτηματολογίου περιλαμβάνει την κλίμακα φόβου κατά του COVID-19 (Fear of COVID-19 Scale), δημιουργήθηκε από τους Ahorsu et al., (2020) και σταθμίστηκε στα ελληνικά από τους Tsipropoulou et al (2020), περιέχει 7 ερωτήσεις ανίχνευσης των επιπέδων φόβου που προκαλεί η Πανδημία COVID-19. Τέλος, το τέταρτο μέρος του ερωτηματολογίου περιλαμβάνει την Πολυδιάστατη Κλίμακα Απόδοσης Ελέγχου για την Υγεία (Φόρμα Γ), η οποία δημιουργήθηκε από τους Wallston, Stein, & Smith, 1994, και αποδόθηκε στα ελληνικά από τους Τζινιέρη – Κοκκώση και συν.,(2008), αφορά στις πεποιθήσεις των ατόμων για τον έλεγχο της υγείας τους και περιέχει 18 ερωτήσεις που ομαδοποιούνται σε τέσσερις κατηγορίες πεποιθήσεων: α) εσωτερικές (ερωτήσεις 1, 6, 8, 12, 13, 17), β) τύχη/μοίρα (ερωτήσεις 2, 4, 9, 11, 15, 16), γ) γιατροί (ερωτήσεις 3, 5, 14), δ) σημαντικοί άλλοι (ερωτήσεις 7, 10, 18). Η χρήση των ερωτηματολογίων έγινε κατόπιν σχετικής άδειας από τους συγγραφείς. Η εσωτερική αξιοπιστία των ερωτηματολογίων ελέγχθηκε με τη χρήση του συντελεστή Cronbach’s-α, και ήταν αποδεκτή και για τα τέσσερα ερωτηματολόγια με τιμές άνω του 0,7. Δείγμα: 189 άτομα με μέση ηλικία τα 36,1 έτη (SD=13,3 έτη), συμμετείχαν στην έρευνα. Το 78,3% των συμμετεχόντων ήταν γυναίκες, και το 21,7% άνδρες. Το 42,9% ήταν απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και το 32,8% κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου. Στην πλειοψηφία τους οι συμμετέχοντες εργάζονταν (ποσοστό 68,8%). Το 48,7% ήταν έγγαμοι και το 33,9% άγαμοι. Καταγωγή από την Μακεδονία δήλωσε ότι είχε το 38,1%. Τέλος, η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι, με ποσοστό 93,3%, έναντι 6,1% που δήλωσαν άθεοι. Αποτελέσματα: Το 93,3% των συμμετεχόντων ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι, με το 57,1% να δηλώνει ότι είχε θρησκευτική και πνευματική κατανόησης της ζωής του, με αρκετά ισχυρές θρησκευτικές/πνευματικές απόψεις (μέση τιμή=7,03). Οι περισσότεροι συμμετέχοντες είχαν εσωτερική εστίαση για την υγεία τους (μέση τιμή=23,15), ενώ τα υψηλά επίπεδα πνευματικότητας/θρησκευτικότητας σχετίστηκαν με αυξημένη εσωτερική εστίαση (p=0,021), καθώς και με τους «σημαντικούς άλλους» (p=0,013). Το 14,8% των συμμετεχόντων (Ν=28), είχε υψηλά επίπεδα φόβου, ενώ το 85,2% (Ν=161) χαμηλά επίπεδα φόβου, με τις γυναίκες να δηλώνουν περισσότερο φόβο (p=0,048) σε σχέση με τους άνδρες. Οι συμμετέχοντες με υψηλά επίπεδα πνευματικότητας/θρησκευτικότητας εμφάνισαν υψηλά επίπεδα φόβου καθώς προέκυψε σημαντική θετική συσχέτιση (p=0,033). Στην κατηγορία της κλίμακας άγχους (COVID-19StressScale), «Κίνδυνος και μόλυνση από COVID-19» καταγράφηκε η υψηλότερη μέση τιμή (1,42), έπειτα ακολούθησε η κατηγορία «Κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες από COVID-19» (μέση τιμή=0,95), στη συνέχεια οι υπόλοιπες κατηγορίες «Ξενοφοβία από COVID-19» (μέση τιμή=0,57), «Εμμονή για έλεγχο για COVID-19» (μέση τιμή=0,48), και «Τραυματικό στρες από COVID-19» (μέση τιμή=0,16). Η πνευματικότητα/θρησκευτικότητα φαίνεται να είχε σημαντική θετική συσχέτιση με το άγχος στις κατηγορίες «Κίνδυνος και μόλυνση από COVID-19» (p=0,048) και «Κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες από COVID-19» (p=0,033). Συζήτηση: Οι συμμετέχοντες στη μελέτη εμφάνισαν υψηλά επίπεδα πνευματικότητας/θρησκευτικότητας, τα οποία οδήγησαν σε αύξηση των επίπεδων φόβου και άγχους εξαιτίας της Πανδημίας COVID-19. Οι περισσότερες μελέτες δεν συμφωνούν με το αποτέλεσμα της παρούσας έρευνας, καθώς τονίζουν τα θετικά οφέλη της επίδρασης της πνευματικότητας/θρησκευτικότητας στην ψυχική υγεία. Η εσωτερική εστίαση και οι σημαντικοί άλλοι στην κλίμακα απόδοσης ελέγχου για την υγεία των συμμετεχόντων, σχετίστηκαν θετικά με την αυξημένη πνευματικότητα/θρησκευτικότητα, γεγονός το οποίο δεν επιβεβαιώνεται απόλυτα από παλαιότερες έρευνες, σύμφωνα με τις οποίες υπάρχει σημαντική θετική συσχέτιση μόνο με τους σημαντικούς άλλους. Επιπλέον, από τους δημογραφικούς παράγοντες, μόνο το φύλο φαίνεται να επηρεάζει το συναίσθημα του φόβου, καθώς οι γυναίκες βίωσαν περισσότερο φόβο συγκριτικά με τους άνδρες στην παρούσα μελέτη, όπως αποδεικνύεται και στις περισσότερες έρευνες. Οι δημογραφικοί παράγοντες που έδρασαν αυξάνοντας το άγχος, ιδιαίτερα στην κατηγορία της ξενοφοβίας εξαιτίας της Πανδημίας COVID-19, ήταν η εργασία και η εστίαση στους σημαντικούς άλλους, ενώ αντίθετα το υψηλό μορφωτικό επίπεδο μείωσε το άγχος. Επιπλέον, το άγχος εξαιτίας της εμμονής για έλεγχο του COVID-19 και του τραυματικού στρες εξαιτίας της Πανδημίας COVID-19, αυξήθηκε στα άτομα που εστίαζαν στην τύχη και τους σημαντικούς άλλους σύμφωνα με την έρευνα, αποτέλεσμα το οποίο δεν επιβεβαιώνεται απόλυτα από τη βιβλιογραφία, καθώς υπάρχουν μελέτες με διαφορετικές εκβάσεις. Συμπεράσματα: Οι ισχυρές πνευματικές/θρησκευτικές απόψεις των συμμετεχόντων, φαίνεται να επηρέασαν αρνητικά τα συναισθήματα άγχους και φόβου που βίωσαν εξαιτίας της Πανδημίας COVID-19. Παράγοντες όπως το φύλο, η εστίαση στις διαστάσεις «τύχη» και «σημαντικοί άλλοι», ο κίνδυνός μόλυνσης από COVID-19, και οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, έδρασαν αυξάνοντας το άγχος και το φόβο στα άτομα με υψηλά επίπεδα πνευματικότητας/θρησκευτικότητας. Η περαιτέρω διερεύνηση της σημασίας και του ρόλου της πνευματικότητας και της θρησκευτικότητας, καθώς και των παραγόντων που αλληλεπιδρούν, μπορεί να συντελέσει στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση ψυχικών διαταραχών, όπως το άγχος και ο φόβος.
    • Introduction: The COVID-19 Pandemic has brought to the fore, a number of adverse effects in the field of mental health. The majority of people experienced emotional disturbances, with anxiety and fear being the most common. In their effort to reduce the effects on their mental health, individuals activated coping mechanisms such as spirituality and religiosity, the role of which appears to be important. The purpose of the present study is to investigate the effect of the factors of spirituality and religiosity on anxiety and fear due to the COVID-19 Pandemic in a sample of the Greek population. Method: This research is a cross-sectional study. The data was collected by completing an online questionnaire in Google Form format, after the informed consent of the participants, with the snow-ball sampling method. The participants were informed through an announcement from the social networking platforms (Facebook, Imstagram) and the university students were informed through an e-class. The study period was from January to April 2023. The questionnaire includes a total of 88 questions, divided into four parts. The first part of the questionnaire includes the scale for the detection of religious and spiritual beliefs (Royal Free Interview for Religious and Spiritual Beliefs), which was created by King et al., (1995), weighted in Greek by Sapountzi-Krepia et al., (2005) and contains 21 questions, which concern the recording of demographic data (question 1-6) and religious/spiritual beliefs of the participants (question 7-21). The second part of the questionnaire includes the COVID-19 Stress Scale, which was created by Taylor et al., (2020), weighted in Greek by Galanis et al., (2022) and contains 36 questions divided into 5 areas: risk of COVID-19 and infection (question 1-6, 19-24), socioeconomic consequences of COVID-19 (question 7-12), COVID-19 xenophobia (question 13-18), traumatic stress (question 24-30), compulsive COVID-19 screening (question 31-36), which detect stress levels due to the COVID-19 Pandemic. The third part of the questionnaire includes the Fear of COVID-19 Scale, created by Ahorsu et al., (2020) and weighted in Greek by Tsipropoulou et al (2020), contains 7 questions detecting levels of fear caused by the COVID-19 Pandemic. Finally, the fourth part of the questionnaire includes the Multidimensional Health Check Performance Scale (Form C), which was created by Wallston, Stein, & Smith, 1994 and translated into Greek by Tzinieri - Kokkosis et al. (2008), concerns people's beliefs about controlling their health and contains 18 questions grouped into four categories of beliefs: a) internal (questions 1, 6, 8, 12, 13, 17), b) luck/fate (questions 2, 4, 9, 11, 15, 16), c) doctors (questions 3, 5, 14), d) significant others (questions 7, 10, 18). The use of the questionnaires was done with the permission of the authors. The internal reliability of the questionnaires was tested using the Cronbach's-α coefficient and was acceptable for all four questionnaires with values above 0.7. Sample: 189 respondents with a mean age of 36.1 years (SD=13.3 years), participated in the survey. 78.3% of the participants were female, and 21.7% were male. 42.9% were higher education graduates and 32.8% had a master's degree. The majority of the participants were working (68.8%). 48.7% were married and 33.9% were single. Originally from Macedonia he said he had 38.1%. Finally, the vast majority of participants were Orthodox Christians, with a percentage of 93.3%, compared to 6.1% who declared themselves atheists. Results: 93.3% of the participants were Orthodox Christians, with 57.1% stating that they had a religious and spiritual understanding of their lives, with fairly strong religious/spiritual views (M=7.03). Most participants had an internal health focus (M=23.15), while high levels of spirituality/religiosity were associated with increased internal focus (p=0.021), as well as significant others (p=0.013). 14.8% of participants (N=28) had high levels of fear, while 85.2% (N=161) had low levels of fear, with women reporting more fear (p=0.048) than men. Participants with high levels of spirituality/religiousness showed high levels of fear as a significant positive correlation emerged (p=0.033). In the category of the stress scale (COVID-19StressScale), “Risk and infection by COVID-19” recorded the highest mean value (1.42), followed by the category “Socio-economic consequences of COVID-19” (mean value=0 .95), then the remaining categories “Xenophobia from COVID-19” (mean value=0.57), “Obsession with testing for COVID-19” (mean value=0.48), and “Traumatic stress from COVID- 19” (mean=0.16). Spirituality/religiosity appeared to have a significant positive association with stress in the categories “Risk and infection by COVID-19” (p=0.048) and “Socio-economic consequences of COVID-19” (p=0.033). Discussion: Participants showed high levels of spirituality/religiousness, which led to increased levels of fear and anxiety due to the COVID-19 Pandemic. Most studies do not agree with the result of the present research, as they emphasize the positive benefits of the influence of spirituality/religiosity on mental health. Internal focus and significant others on the Participant Health Check Performance Scale were positively related to increased spirituality/religiousness, which is not fully confirmed by previous research, which found a significant positive correlation only with significant others. In addition, of the demographic factors, only gender appears to influence the emotion of fear, as women experienced more fear than men in the present study, as demonstrated in most research. Demographic factors that acted to increase anxiety, particularly in the category of xenophobia due to the COVID-19 Pandemic, were work and focus on significant others, while high educational attainment decreased anxiety. In addition, anxiety due to preoccupation with controlling COVID-19 and traumatic stress due to the COVID-19 Pandemic increased in people who focused on luck and significant others according to the research, a result that is not fully supported by the literature, as there are studies with different outcomes. Conclusion: Participants' strong spiritual/religious views appear to have negatively affected the feelings of anxiety and fear they experienced due to the COVID-19 Pandemic. Factors such as gender, focus on “luck” and “significant others” dimensions, risk of infection with COVID-19, and socioeconomic conditions acted to increase anxiety and fear among individuals with high levels of spirituality/religiosity. Further exploration of the importance and role of spirituality and religiosity, as well as the factors that interact, may contribute to better and more effective management of mental disorders such as anxiety and fear.
  16. Hellenic Open University
  17. Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές