ΔΠΜ 50 (Οι Διαστάσεις των Πολιτισμικών Φαινομένων)
3
111
23
Κείμενο, πίνακες, σχέδια, εικόνες, ερωτηματολόγιο
Οι Διαστάσεις των Πολιτισμικών Φαινομένων / Γρηγόρης Πασχαλίδης
Στην παρούσα εργασία μελετώνται τα οθωμανικά μνημεία, κυρίως τα τεμένη της Λέσβου, ως σύμβολα του πολιτισμού των Άλλων, με σκοπό την διερεύνηση της διαχείρισής τους και την ένταξή τους στο σύγχρονο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τα εν λόγω μνημεία είναι επιγραμματικά γνωστά κυρίως από την βιβλιογραφία. Οι πρόσφατες όμως ανασκαφικές έρευνες και μελέτες αποκατάστασης που υλοποιούνται χάρις στα συγχρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα που υποστηρίζουν το έργο της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, έδωσαν την δυνατότητα να διασαφηνιστούν η αρχιτεκτονική τους μορφολογία και η χρονολογική αλληλουχία των οικοδομικών τους φάσεων και παράλληλα να υλοποιηθούν στο πνεύμα της διεπιστημονικής συνεργασίας και της κατάλληλης ερευνητικής εμβάθυνσης, οι αρχές της συντήρησης, προστασίας και αποκατάστασης που ορίζονται από το ισχύον νομικό ελληνικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Η πρόταση επανάχρησης του οθωμανικού τεμένους Βαλιδέ τζαμί ως Μουσείου Νεότερης Ιστορίας της Λέσβου επιχειρεί να προσφέρει μια διαφορετική ματιά στις στερεοτυπικές αντιλήψεις για το οθωμανικό παρελθόν, να ανοίξει νέες διόδους αρχαιολογικών ερμηνειών και αφηγήσεων, ως μια προσπάθεια να αγγίξει και να συνδιαλλαγεί με τις τοπικές κοινωνίες. Στο πλαίσιο αυτό διερευνώνται οι σχέσεις ανάμεσα στον χριστιανικό και μουσουλμανικό κόσμο στη Λέσβο, στην ύπαρξη πιθανώς ενός κοινού κόσμου, στη στεγανότητα και αντιπαλότητά τους, και τέλος στη συμπόρευση με ομοιότητες και αλληλεπιδράσεις με ερμηνείες και αναστοχασμούς γύρω από τη συγκρότηση της εθνικής ιδεολογίας, των εθνοτικών ταυτοτήτων και τη δημιουργία πολιτισμικών φαινομένων κατά την πρώιμη νεωτερική περίοδο.
This paper studies the Ottoman monuments, mainly the mosques of Lesbos, as symbols of the culture of the Others, aiming at investigating their management and their integration to the modern social process. The monuments under review are poorly known, mainly through literature. However, recent excavations and restoration studies –carried out thanks to the co-financed research programmes that support the work of cultural heritage protection– made it possible to clarify their architectural morphology and the chronological sequence of their building phases, and, at the same time, to implement, in the spirit of interdisciplinary cooperation and the appropriate in-depth research, the principles of conservation, protection and restoration as defined by the applicable Greek and European legal framework.
The proposal to reuse the Ottoman Valide Mosque as a Museum of Modern History of Lesbos attempts to offer a different view of the stereotypical perceptions of the Ottoman past, to open up new ways of archaeological interpretations and narratives, as an attempt to approach and interact with the local societies. In this context, several key points are under review, such as the relations between the Christian and Muslim worlds in Lesbos, the possible existence of a common ground between these two worlds, their solidity and rivalry, and, finally, their alliance with similarities and interactions, with interpretations and reflections regarding the formation of the national ideology, the ethnic identities, and the creation of cultural phenomena during the early modern period.
