Το Κρητικό Ζήτημα αποτέλεσε μέρος του Ανατολικού Ζητήματος και η διερεύνησή του προϋποθέτει την συνεξέταση των αδιάλειπτων αγώνων των χριστιανών Κρητών, τη στάση του ελληνικού κράτους, την ενεργό ανάμειξη των Μεγάλων Δυνάμεων και τέλος τον ρόλο της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Μεγάλες Δυνάμεις αντιμετώπισαν το Κρητικό Ζήτημα ως σοβαρή δοκιμασία προσπαθώντας να εξασφαλίσουν τη μεταξύ τους πολυπόθητη ισορροπία και να διασφαλίσουν τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα.

      Η παρούσα εργασία εστιάζει στην τελευταία φάση του Κρητικού Ζητήματος και στον ρόλο των Μεγάλων Δυνάμεων μετά την αποχώρηση του Πρίγκιπα Γεωργίου και την έλευση του Αλέξανδρου Ζαΐμη στη θέση του Ύπατου Αρμοστή. Κομβικός κατέστη ο ρόλος της επανάστασης του Θερίσου στην οποία αναδείχτηκε η προσωπικότητα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η οριστική επίλυση του Κρητικού Ζητήματος, αποτέλεσμα εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων και εύστοχων διπλωματικών χειρισμών του Ελευθερίου Βενιζέλου, ως πρωθυπουργού της Ελλάδας, δικαίωσε τις άοκνες προσπάθειες των Κρητικών και οδήγησε στην επίσημη Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα την 1η Δεκεμβρίου του 1913.

The Cretan Question was part of the Eastern Question and its investigation includes the examination of the endless efforts of the Christian Cretans, the Greek State attitude, the active involvement of the Great Powers and finally the role of the faltering Ottoman Empire. The Great Powers treated the Cretan Question as a serious challenge, endeavoring to ensure the much desired balance between them and to safeguard their geostrategic interests.

This paper will primarily focus on the last phase of the Cretan Question in relation to the contribution and active involvement of the Great Powers after the departure of Prince George and the arrival of Alexandros Zaimis as High Commissioner. The revolution that took place in Therissos, in which the personality of Eleftherios Venizelos stood out, played without doubt a fundamental role. The final solution of the Cretan Question was the result of internal and external factors and the apt diplomatic manipulations of Venizelos as Prime Minister of Greece. It vindicated the tireless efforts of the Cretans and led to the official Union of Crete with Greece on the eleventh of December in 1913.