Η δημοτικότητα και τα ποσοστά συνταγογράφησης των άτυπων αντιψυχωσικών είναι σε άνοδο. Τα αντιψυχωσικά φάρμακα χρησιμοποιούνται ευρέως για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας και άλλων ψυχωσικών διαταραχών. Σε ορισμένες χώρες, αυτά τα φάρμακα μπορούν να ληφθούν ακόμη και χωρίς ιατρική συνταγή, γεγονός που οδηγεί σε εύκολη κατάχρηση. Τυπικά, αυτά τα φάρμακα χορηγούνται από το στόμα σε χαμηλές ημερήσιες δόσεις της τάξης των λίγων χιλιοστών του γραμμαρίου και υφίστανται εκτεταμένο μεταβολισμό στο σώμα. Κατά συνέπεια, η συγκέντρωση αυτών των φαρμάκων στο πλάσμα είναι πολύ χαμηλή, τυπικά μετρούμενη στην περιοχή από πικογραμμάρια έως νανογραμμάρια ανά χιλιοστόλιτρο (pg-ng/mL). Η παρακολούθηση των θεραπευτικών φαρμάκων των αντιψυχωσικών έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα πολύτιμη για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης των ασθενών και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργούνται από σημαντικές γενετικές παραλλαγές στον μεταβολισμό των φαρμάκων.Ενώ τα άτυπα αντιψυχωσικά θεωρούνται γενικά πιο ασφαλή από τα τυπικά αντιψυχωσικά, εξακολουθούν να ενέχουν σημαντικούς κινδύνους σοβαρών παρενεργειών. Οι δηλητηριάσεις, μερικές από τις οποίες καταλήγουν σε θανατηφόρα αποτελέσματα, δεν είναι ασυνήθιστες. Επιπλέον, η πολυπλοκότητα των αλληλεπιδράσεων φαρμάκων που περιλαμβάνουν άτυπα αντιψυχωσικά θέτει προκλήσεις στη διαχείριση των ασθενών εντός κλινικών πλαισίων και στον προσδιορισμό της αιτίας θανάτου. Δεδομένων αυτών των συνθηκών, είναι σημαντικό να υπάρχουν αναλυτικές στρατηγικές που απομονώνουν αποτελεσματικά τα άτυπα αντιψυχωσικά από διάφορα βιολογικά δείγματα και τα ποσοτικοποιούν με ακρίβεια, ευαισθησία και αξιοπιστία. Αυτές οι στρατηγικές είναι υψίστης σημασίας τόσο για τους κλινικούς όσο και για τους εγκληματολογικούς τοξικολόγους. Σε αυτήν την ανασκόπηση, παρουσιάστηκαν οι αναλυτικές στρατηγικές που έχουν αναπτυχθεί με επίκεντρο την υγρή χρωματογραφία υψηλής ανάλυσης για τον προσδιορισμό των άτυπων αντιψυχωσικών σε διάφορα βιολογικά δείγματα. Πραγματοποιήθηκε διερεύνηση τεχνικών διαχωρισμού, και περιγραφή των μεθοδολογιών προεπεξεργασίας δειγμάτων, των συστημάτων ανίχνευσης και των διαδικασιών επικύρωσης.

The popularity and prescription rates of atypical antipsychotics are on the rise.
Antipsychotic drugs are widely used to treat schizophrenia and other psychotic disorders. In some countries, these drugs can even be obtained without a prescription, which leads to easy abuse. Typically, these drugs are administered orally in low daily doses on the order of a few thousandths of a gram and undergo extensive metabolism in the body. Consequently, the plasma concentration of these drugs is very low, typically measured in the range of picograms to nanograms per milliliter (pg-ng/mL). Therapeutic drug monitoring of antipsychotics has proven particularly valuable in assessing patient compliance and addressing the challenges posed by significant genetic variations in drug metabolism. While atypical antipsychotics are generally considered safer than standard antipsychotics, they still carry significant risks of serious side effects. Poisonings, some of which are fatal, are not uncommon. In addition, the complexity of drug interactions involving atypical antipsychotics poses challenges in managing patients in clinical settings and determining cause of death. Given these circumstances, it is important to have analytical strategies that efficiently isolate atypical antipsychotics from various biological samples and quantify them with precision, sensitivity, and reliability. These strategies are of utmost importance to both clinical and forensic toxicologists. In this review, the analytical strategies that have been developed focusing on high-performance liquid chromatography for the determination of atypical antipsychotics in various biological samples were presented. Separation techniques were investigated, and sample pretreatment methodologies, detection systems, and validation procedures were described.