Εισαγωγή: Ο επιπολασμός και η επιβάρυνση του χρόνιο πόνου, τόσο σε ατομικό, όσο και σε ευρύτερο κοινωνικό, οικονομικό και υγειονομικό επίπεδο, καθιστά την αντιμετώπιση του ως βασική προτεραιότητα και πρόκληση για τη δημόσια υγεία.  Ωστόσο η ανακούφιση του χρόνιου πόνου παραμένει ανεκπλήρωτη ανάγκη για εκατομμύρια ασθενείς, καθώς δεν αναγνωρίζεται, ούτε αξιολογείται επαρκώς, υποδιαγιγνώσκεται και υποθεραπεύεται.   Οι πάσχοντες έχουν την αίσθηση ότι οι επαγγελματίες υγείας δεν είναι κατάλληλα καταρτισμένοι για την αποτελεσματική διαχείριση του πόνου τους, ενώ στην χειρότερη  αισθάνονται ότι δεν τυγχάνουν υποστήριξης και νιώθουν στιγματισμένοι.

Σκοπός: Η παρούσα ερευνητική εργασία έχει ως βασικό στόχο να διερευνήσει τις γνώσεις και τις στάσεις του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού του Γενικού Νοσοκομείου
Θεσσαλονίκης «Γ. Παπανικολάου», αναφορικά με το χρόνιο πόνο και τους τρόπους αντιμετώπισης του.

Υλικό και μέθοδος: Η παρούσα εργασία βασίστηκε στη βιβλιογραφική ανασκόπηση  της ξενόγλωσσης και ελληνικής βιβλιογραφίας σχετικά με το υπό μελέτη θέμα και στη διεξαγωγή έρευνας. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσε μια βολική δειγματοληψία, που περιλάμβανε συνολικά 195 επαγγελματίες υγείας του ιατρικού και νοσηλευτικού κλάδου κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας.  Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ανώνυμο ερωτηματολόγιο που βασίστηκε  στην κλίμακα “KnowPain-12” και στην κλίμακα “Chronic Pain Myth Scale (CPMS)” και ένα σύντομο ερωτηματολόγιο σχετικά με κοινωνικοδημογραφικά και εργασιακά χαρακτηριστικά του δείγματος. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε στο στατιστικό πρόγραμμα SPSS v.25. Παράλληλά, τα ερευνητικά ερωτήματα διερευνώνται με την χρήση του μη παραμετρικού ελέγχου Kruskal-Wallis και των παραμετρικών ελέγχων t-test και Anova.

Αποτελέσματα: Όπως φάνηκε από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων στην πρώτη υποκλίμακα που μελετά τις στάσεις, τις απόψεις και τις γνώσεις των συμμετεχόντων απέναντι στους πάσχοντες   από χρόνιο πόνο, οι πιο θετικές στάσεις αντανακλώνται κυρίως σε   δυο ερωτήσεις, όπου η πλειοψηφία των συμμετεχόντων συμφώνησε, ότι οι ασθενείς πραγματικά έχουν πόνο  και ότι πραγματικά θέλουν να γίνουν καλά. Αντίθετα οι πιο κοινές αρνητικές στάσεις  ήταν     ότι  περίπου το ένα τρίτο των συμμετεχόντων  πιστεύει ότι ο ασθενής μεγαλοποιεί τον πόνο του, όταν η κλινική του κατάσταση είναι ήπια ή μέτρια και οι βαθμολογίες στις κλίμακες αξιολόγησης είναι υψηλές και ότι,  αν και παραπονιούνται ότι πονούν, συνεχίζουν  τις δραστηριότητες τους, επομένως μάλλον ο πόνος τους δεν είναι τόσο ισχυρός. Στην δεύτερη υποκλίμακα, όπου ερευνώνται οι απόψεις των επαγγελματιών υγείας αναφορικά με τις βιοψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του χρόνιου πόνου, οι πιο θετικές στάσεις απεικονίζονται κυρίως στη συμφωνία της πλειονότητας των συμμετεχόντων ότι ο χρόνιος πόνος προκαλεί διάφορα σωματικά συμπτώματα, ότι μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο    στη σεξουαλική ζωή, αλλά και  ότι  μπορεί να συνδέεται με αρνητικά συναισθήματα.  Λιγότερες ήταν όμως οι γνώσεις αναφορικά με το ότι τα άτομα με χρόνιο πόνο δεν γίνονται πολλές φορές αποδεκτά από τους συγγενείς τους και ότι δεν τείνουν να απομονώνονται. Στην τρίτη υποκλίμακα, οι συμμετέχοντες συγκλίνουν  κατά μέσο όρο στη συμφωνία, επομένως είναι εμφανείς οι γνώσεις τους,  όσον αφορά τη συμβολή των καλών συνηθειών ύπνου στην ανακούφιση του πόνου, αλλά και ότι η αξιολόγηση του χρόνιου πόνου θα πρέπει να περιλαμβάνει τη μέτρηση της έντασης του πόνου, συναισθηματικής δυσφορίας και λειτουργικής κατάστασης. Αντίθετα, οι συμμετέχοντες επιδεικνύουν αρνητική στάση και έλλειμμα γνώσεων, αναφορικά με το ότι η διαβούλευση με  έναν ψυχολόγο είναι ανώφελη, εκτός και αν συνυπάρχει κατάθλιψη και ότι η σωματική άσκηση μπορεί να επιδεινώσει τον χρόνιο πόνο.

Συμπεράσματα: Το κύριο εύρημα της παρούσας μελέτης  καταδεικνύει  ανεπαρκείς γνώσεις και αρνητικές στάσεις στο δείγμα του νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού που συμμετείχε στην έρευνα, απέναντι σε όλες τις πτυχές αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου. Μελλοντικά, τα εξαγόμενα αποτελέσματα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως οδηγός σχεδιασμού  στρατηγικών εκπαίδευσης, με σκοπό την προώθηση της γνώσης  και της χρήσης  των σωστών πρακτικών και κατευθυντήριων γραμμών, συμβάλλοντας κατά αυτό το τρόπο στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθενών και την εξοικονόμηση πόρων από τη μείωση του κόστους διαχείρισης   του χρόνιου πόνου.

Background: The prevalence and burden of chronic pain, on an individual as well as on a wider social, financial and health level, renders its treatment both a main priority and a challenge to public health. However, the alleviation of chronic pain remains an unmet need for millions of patients, due to the fact that it is neither recognized nor assessed adequately, it is underdiagnosed and undertreated. People with chronic pain tend to believe that health professionals are not sufficiently trained in order to satisfactorily confront their pain, and, to make matters worse, they feel unsupported and stigmatized.

Aim: The basic aim of this research is to explore the knowledgeability and attitude of the medical and the nursing staff of the General Hospital of Thessaloniki “G. Papanikolaou” as regards to chronic pain and ways of treating it.

Material and Method: The current research is based on a review of both the Greek and foreign bibliography pertaining to the researched topic and the undertaken research. The research data collected comprises a convenient sampling of 195 health professionals of both the medical and nursing staff of all educational levels. The compilation of data was carried out via the use of an anonymous questionnaire based on the scale “KnowPain-12” and the scale “Chronic Pain Myth Scale (CPMS)” as well as on a short questionnaire pertaining to socio-demographic and employment characteristics of the sample. The analysis of the data was conducted using the statistical software SPSS v.25. In addition, the research queries are studied via the use of the non-parametric control Kruskal-Wallis as well as the parametric controls t-test and Anova.

Results: As reflected in the answers, as regards to the first subscale studying the participants’ attitudes and knowledge towards people suffering from chronic pain, the most positive attitude stems primarily from two questions whereby the majority of the participants agreed that the patients are really in pain and indeed want to get well. On the other hand, in terms of negative views, approximately one third of the participants maintain that the patient overemphasizes the pain they feel when their clinical state is mild or moderate and the scores on pain rating scales are high, on the one hand, and that they continue their daily activities, despite their complaining of  pain, on the other. Therefore, their pain is unlikely to be as bad as they claim. In the second subscale, researching the views of the health professionals regarding the bio-psychosocial repercussions faced by patients suffering from chronic pain, the most positive attitudes are reflected in the fact that the majority of the participants agree that chronic pain causes a range of physical symptoms, impacts directly the sex life, but is moreover associated with negative feelings, such as anger and fear. However, the level of knowledge declined concerning the fact that people with chronic pain often rejected by their relatives, and that   they tend not to isolate themselves. In the third subscale, the participants appear to broadly agree, thus displaying their knowledge as to the positive contribution of good sleeping habits to the alleviation of pain. They also concurred with the view that the assessment of the chronic pain should incorporate the measurement of the pain intensity, emotional distress and functional status. On the other hand, the participants reveal a negative attitude and a lack of knowledge as to the fact that a consultation with a psychologist is ineffective, unless depression is also present and that physical exercise may exacerbate chronic pain.

Conclusions: The main findings of this research demonstrate inadequate knowledge as well as negative attitudes permeating the sample of the nursing and medical staff participating in the study, towards all aspects of chronic pain management. The results of the study could potentially be put to use as a guide towards designing educational strategies aiming at advancing knowledge and the use of proper practices as well as guidelines, thus contributing to the amelioration of the patients’ quality of life and the careful management of resources stemming from bringing down the cost of managing chronic pain.