πληροφοριακή συμπεριφορά | information seeking behavior | υγειονομική πληροφοριακή παιδεία | health literacy | ψηφιακή υγειονομική πληροφοριακή συμπεριφορά | digital health information seeking behavior | δισταγμός εμβολιασμού | vaccination hesitancy | παραπληροφόρηση εμβολιασμού | vaccination misinformation | εμβόλιο COVID-19 | COVID-19 vaccine | πληροφοριοδημία | infodemics
2
5
86
Περιέχει: Πίνακες, Σχήματα, Γραφήματα
Σκοπός: Η διερεύνηση σε ενήλικο γενικό πληθυσμό των επιδράσεων της ψηφιακής πληροφοριακής συμπεριφοράς, σε σχέση με τον εμβολιασμό ενάντια στη νόσο της COVID-19, καθώς και της υγειονομικής τους πληροφοριακής συμπεριφοράς και παιδείας αναφορικά με την πανδημία της COVID-19.
Υλικό: Πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική επισκόπηση μέσω Google Scholar, Pubmed, Medline, Scopus, ScienceDirect, NCBI, ResearchGate, Heal Link, που αφορούσαν κατά κύριο λόγο ξένες μελέτες και έρευνες σχετικά με τις αρχές της υγειονομικής πληροφοριακής συμπεριφοράς και της υγειονομικής παιδείας, αλλά και πως σχετίζονται με τον εμβολιασμό ενάντια στην COVID-19.
Μέθοδος: Εμπειρική διερεύνηση των ανωτέρω θεμάτων μέσω της διανομής ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Οι ερωτήσεις εξέταζαν την πληροφοριακή συμπεριφορά συγκριτικά με τις ανάγκες πληροφόρησης για τη νόσο και το εμβόλιο κατά της COVID-19, τη συχνότητα χρήσης των πηγών πληροφόρησης, των συνολικών αντιλήψεων για τη νόσο και το εμβόλιο, τη ψηφιακή υγειονομική παιδεία ως προς την αντίστοιχη πληροφόρηση, τη συχνότητα αξιοποίησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για το διαμοιρασμό πληροφοριών σχετικά με τη νόσο και το εμβόλιο κατά της COVID-19, αλλά και των συναισθημάτων των ατόμων απέναντι στο συγκεκριμένο εμβόλιο.
Στην έρευνα συμμετείχαν 212 άτομα και τα στοιχεία που συλλέχθησαν καταχωρήθηκαν σε λογισμικό στατιστικής ανάλυσης δεδομένων (IBM SPSS V28), με το οποίο έγινε η ανάλυση, η συσχέτιση και παρουσίασή τους. Πραγματοποιήθηκε έλεγχος αξιοπιστίας, έλεγχος κανονικότητας, περιγραφική ανάλυση, μη παραμετρικός έλεγχος, παραγοντική ανάλυση και έλεγχος συσχετίσεων.
Αποτελέσματα: Οι γυναίκες που συμμετείχαν ήταν περισσότερες από τους άνδρες (60,8% έναντι 39,2%), ενώ συμμετείχαν κυρίως νεαρά άτομα ηλικίας 18 έως 35 ετών (45,5%). Οι γυναίκες είναι εκείνες οι οποίες κάνουν πιο συχνή αναζήτηση πληροφοριών και χρήση πηγών πληροφόρησης για θέματα σχετικά με τη νόσο και το εμβόλιο κατά της COVID-19. Πάνω από το 60% των συμμετεχόντων προέρχονται από ανώτερη εκπαιδευτική βαθμίδα, η οποία όσο πιο υψηλή είναι, τόσο περισσότερες πληροφορίες αναζητούνται από επιστημονικές πηγές πληροφόρησης αλλά και για φάρμακα, είδη εμβολίων, δόσεις, ασφάλεια και παρενέργειες εμβολίων κατά της COVID-19. Αντίθετα τα άτομα με χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης ακολουθούν μη επίσημες πηγές πληροφόρησης. Το 92% δήλωσε ότι ακολουθεί τις συστάσεις των Αρμόδιων Αρχών Υγείας σχετικά με τον εμβολιασμό έναντι της COVID-19, ενώ οι περισσότεροι έχουν ολοκληρώσει το πρώτο σχήμα εμβολιασμού ενάντια στην COVID-19 (59,9% εμβολιασμένοι με δύο δόσεις και 23,1% με τρεις δόσεις). Όσοι δεν ακολουθούν αυτές τις συστάσεις, δηλώνουν αρνητικά συναισθήματα απέναντι στο εμβόλιο για την COVID-19 και συνηθίζουν να ακολουθούν ως πηγή πληροφόρησης το YouTube. Άγχος για το εμβόλιο κατά της COVID-19, δηλώνουν κυρίως οι γυναίκες, οι εργοδότες/ αυτοαπασχολούμενοι και οι συνταξιούχοι. Αρνητική συσχέτιση εμφανίζουν τα αρνητικά συναισθήματα με τη γενική και ειδική αναζήτηση πληροφοριών για τη νόσο COVID-19, καθώς και με τις επιστημονικές πηγές πληροφόρησης. Αντιθέτως, εμφανίζουν θετική συσχέτιση με τις μη επίσημες πηγές πληροφόρησης και με την αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων για την COVID-19. Από θετικά συναισθήματα διακατέχονται κυρίως οι συμμετέχοντες που έχουν εμβολιαστεί είτε με τις 3 δόσεις είτε μερικώς, ενώ τα συγκεκριμένα συναισθήματα σχετίζονται θετικά με όλες τις ανάγκες πληροφόρησης για το εμβόλιο και τη νόσο της COVID-19, με όλες τις πηγές πληροφόρησης εκτός από τις μη επίσημες πηγές, καθώς και με τη ψηφιακή πληροφοριακή παιδεία. Υψηλή πληροφοριακή παιδεία δηλώνουν ότι κατέχουν κυρίως οι φοιτητές, ενώ εμφανίζεται ότι υπάρχει θετική συσχέτιση με την αξιοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων για την COVID-19. Γεγονός το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τη μέτρια θετική συσχέτιση της αξιοποίησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων με την παράμετρο των μη επίσημων πηγών πληροφόρησης.
Συμπεράσματα: Η συμβολή της ψηφιακής υγειονομικής πληροφοριακής συμπεριφοράς και πληροφοριακής παιδείας είναι απαραίτητη στην υιοθέτηση συμπεριφορών πρόληψης όπως ο εμβολιασμός ενάντια στην COVID-19. Απαιτείται συνεχή έρευνα και μελέτη για προαγωγή νέων δεδομένων που θα βοηθήσουν τις αρμόδιες αρχές να σχεδιάσουν δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα που θα στοχεύουν στο σωστό τρόπο εύρεσης και αξιολόγησης διαφανή υγειονομικών πληροφοριών, που αφορούν τον εμβολιασμό κατά της COVID-19. Επίσης, η παρούσα έρευνα συνδράμει στην ευαισθητοποίηση των αρμόδιων φορέων στο να επικεντρωθούν στην προώθηση της αξίας της πληροφοριακής συμπεριφοράς και παιδείας, σε άτομα όλων των ηλικιών και ανεξαρτήτου επιπέδου εκπαίδευσης, καθώς η κατάκτηση τους χρειάζεται συνεχή ενασχόληση, επιμονή και γνήσιο ενδιαφέρον.
Abstract
Purpose: To investigate and gather evidence on the information – seeking behaviour of the adult general population in relation to COVID-19 disease vaccination as well as their health literacy on Covid-19 pandemic.
Material: A bibliographic review was conducted through Google Scholar, Pubmed, Medline, Scopus, ScienceDirect, NCBI, ResearchGate, Heal Link, which were mainly related to foreign studies and research on the principles of health information behavior and health literacy, and how they are related to vaccination against COVID-19.
Method: An empirical investigation was conducted through the distribution of on electronic questionnaire. The main focus of the questions had to do with the participants information behaviour in relation to: of the above issues through the distribution of an electronic questionnaire. The questions examined information behavior in relation to: information needs for COVID-19 disease and vaccine, frequency in using information sources, overall perceptions of disease and vaccine, digital health literacy about COVID-19 information, the frequency with which social media is used to share information about the disease and the COVID-19 vaccine, as well as how people feel about the vaccine. In this research 212 people participated, and the data collected is recorded in a statistical data analysis using the software IBM SPSS V28, with which their analysis, correlation and presentation took place. Reliability check, regularity check, descriptive analysis, non-parametric check, correlation check and factor analysis were performed.
Results: In this survey women participated more than men (60.8% vs. 39.2 %), while mainly young people aged 18 to 35 years (45.5%) participated. Women are the ones who search for information more often and use information sources on issues related to the disease and the COVID-19 vaccine. More than 60% of the participants come from high educational background, which the higher it is, the more information is sought from scientific sources but also about drugs, types of vaccines, dosages, safety and side effects of COVID-19 vaccines. On the contrary, people with low educational background, follow unofficial sources of information. 92% stated that they follow the recommendations of the Competent Health Authorities regarding the vaccination against COVID-19 (59.9% have done two doses and 23.1% three doses). Those who do not follow these recommendations, express negative feelings concerning the COVID-19 vaccine and tend to resort to the YouTube channel as a source of information. Anxiety about the COVID-19 vaccine, is mainly expressed by women, employers / the self-employed and retirees. Negative emotions, show a negative correlation when searching for general and specific information about covid-19, as well as from scientific sources of information. However, they show a positive correlation when using unofficial sources of information taking advantage of social media sites and exchanging messages through a variety of applications about COVID-19. Participants who have either completed all three doses of the vaccine or partial doses, have positive emotions (positive emotions are positively related to all information needs about the COVID-19 vaccine and disease, to all sources of information except informal sources, as well as to digital information literacy). Mainly students state that they have high digital information literacy and it appears that there is a positive correlation using media sites and applications for exchanging messages concerning COVID-19. This comes in contrast with the moderately positively correlation between the use of social media and messaging applications with the parameter of unofficial sources of information.
Conclusion: The contribution of digital health information behavior and information education is essential in the adoption of prevention behaviors such as COVID-19 vaccination. Continuous research and study is needed, to promote new data, that will help the competent authorities to design actions and training programs, that will aim at the correct way of finding and evaluating transparent health information related to COVID-19 vaccination. Also, the present research helps to raise the awareness of the competent bodies, to focus on promoting the value of information behavior and education, to people of all ages and independent level of education, as their acquisition requires constant engagement, perseverance and genuine interest.
"Διερεύνηση των επιδράσεων της ψηφιακής πληροφοριακής συμπεριφοράς στον εμβολιασμό για COVID-19 στο γενικό πληθυσμό"