Αίμα, Αιμοδοσία, Εθελοντής Αιμοδότης, Γνώσεις, Κίνητρα, Εμπόδια, Νοσοκομειακή Υπηρεσία Αιμοδοσίας, Περιοχή Βορείου Αιγαίου | Blood, Blood Donation, Voluntary Blood Donor, Knowledge, Motivation, Obstacles, Hospital Blood Donation Service, North Aegean Region
2
17
30
ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ, ΠΙΝΑΚΕΣ, ΕΙΚΟΝΕΣ
Σκοπός της διπλωματικής εργασίας ήταν η διερεύνηση των γνώσεων, των κινήτρων και των εμποδίων στη διαδικασία δωρεάς αίματος στην περιφέρεια Βορείου Αιγαίου.
Υλικό και Μέθοδος: Για τη διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ανώνυμο ερωτηματολόγιο, που αποτελείται από οκτώ ενότητες με συνολικά 75 ερωτήσεις και έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν σε σχετικές έρευνες. Το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε σε εθελοντές αιμοδότες που προσήλθαν στις Νοσοκομειακές Υπηρεσίες Αιμοδοσίας των Γενικών Νοσοκομείων Σάμου, Χίου και Μυτιλήνης. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με τη χρήση του λογισμικού SPSS. Υπολογίστηκαν κατανομές συχνοτήτων συγκεκριμένων χαρακτηριστικών των συμμετεχόντων ενώ διερευνήθηκαν και συγκρίθηκαν (σε επίπεδο 95% ΔΕ) οι συνήθειες, απόψεις, πεποιθήσεις και στάσεις τους. Συγκρίθηκαν οι διαβαθμισμένες αποκρίσεις των Κλιμάκων Αντιληπτού Κινδύνου & Αποθάρρυνσης μέσω της μεθόδου χ2 (ομοιογένειας) και των εξαρτημένων βαθμολογιών (Αποθάρρυνση Προσωπική έναντι Άλλων) με τη χρήση της μεθόδου Wilcoxon. Η συνέπεια των αποκρίσεων τους ελέγχθηκε με τη μέθοδο Cronbach και η κανονικότητα των βαθμολογιών τους με τη μέθοδο Blom (QQ plot). Διερευνήθηκε η συσχέτιση των φορών αιμοδοσίας ως προς βασικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων (μέθοδο χ2 ) και η συσχέτιση όλων των βαθμολογιών μεταξύ τους ή με τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων (μέθοδο Spearman). Εφαρμόστηκε πολλαπλή ιεραρχική γραμμική συσχέτιση (nested models) της Βαθμολογίας Βασικών Γνώσεων για την αιμοδοσία ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων, τον Αντιληπτό Κίνδυνο από την αιμοδοσία & την Προσωπική Αποθάρρυνση για αιμοδοσία. Ως αποδεκτό επίπεδο σημαντικότητας καθορίστηκε το 0,05.
Αποτελέσματα: Περίπου 8/10 εθελοντές αιμοδότες της έρευνας ήταν άνδρες, η μέση ηλικία όλων βρέθηκε στα 36 χρόνια ενώ 4/10 έχουν δώσει αίμα >10 φορές. Μεταξύ φύλων δε διαπιστώθηκε σημαντική διαφοροποίηση στη συχνότητα αιμοδοσίας (p>0,05), ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία και οι απόφοιτοι δημοτικού σχετίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα αιμοδοσίας (p<0,001). Στις αιτίες που ώθησαν για πρώτη φορά τους εθελοντές να προσέλθουν και να δώσουν αίμα περισσότεροι από τους μισούς ανέφεραν εθελοντικά για σύλλογο ή άλλους φορείς και έπεται η παράκληση ανάγκης για αίμα από συγγενή ή φίλο. Βρέθηκαν μέτρια προς υψηλά επίπεδα Γνώσεων αιμοδοσίας (μέση βαθμολογία 67,1± 18,9 με εύρος 0-100). Η μέση βαθμολογία του Αντιληπτού Κινδύνου κατέδειξε χαμηλά προς ανύπαρκτα επίπεδα αντιληπτού κινδύνου από την αιμοδοσία, όπως επίσης βρέθηκε πολύ χαμηλή έως ανύπαρκτη Προσωπική Αποθάρρυνση για αιμοδοσία και χαμηλή Αποθάρρυνση των Άλλων, αλλά σημαντικά υψηλότερη από την Προσωπική Αποθάρρυνση (p<0,001). Αντίστοιχα, ο Αντιληπτός Κίνδυνος από τη μετάγγιση βρέθηκε επίσης σε χαμηλά προς ανύπαρκτα επίπεδα.
Συμπεράσματα Διαπιστώνεται ότι η Ελλάδα υπολείπεται των ευρωπαϊκών κρατών στην εθελοντική συμμετοχή του πληθυσμού στην δωρεά αίματος. Ωστόσο το τελευταίο διάστημα γίνονται σημαντικά βήματα, όπως προκύπτει από την παρούσα έρευνα στην περιοχή του Βορείου Αιγαίου σε σύγκριση με παρελθούσες έρευνες στον Ελληνικό χώρο.
The Purpose of the dissertation was to investigate the knowledge, motivations, and obstacles in the blood donation process in the North Aegean region.
Data and Methodology: An anonymous questionnaire was used to conduct the research, which consists of eight sections with a total of 75 questions and has been used in relevant research in the past. The questionnaire was distributed to volunteer blood donors who came to the Blood Donation Hospital Services of the General Hospitals of Samos, Chios, and Mytilene. Data analysis was performed using SPSS software. Frequency distributions of specific characteristics of the participants were calculated while their habits, opinions, beliefs, and attitudes were investigated and compared (at 95% level). The graded responses of the Perceived Risk & Discouragement Scales through the chi-square (χ2) method (homogeneity) and the dependent scores (Personal Discouragement versus Others) were compared using the Wilcoxon method. The consistency of their responses was checked by the Cronbach method and the regularity of their scores by the Blom method (QQ plot). The correlation of blood donation times in terms of basic characteristics of the participants [chi-square (χ2) method] and the correlation of all scores with each other or with the characteristics of the participants (Spearman method) were investigated. Multiple hierarchical linear regression (nested models) of the Basic Knowledge Score for blood donation was applied in terms of the basic characteristics of the participants, the Perceived Risk of blood donation & the Personal Discouragement for blood donation. An acceptable significance level of 0.05 was set.
Results: About 8/10 of the volunteer blood donors in the study were men, the average age of all was 36 years, while 4/10 had donated blood >10 times. There was no significant difference in the frequency of blood donation between the sexes (p> 0.05), while older and elementary school graduates were associated with a higher frequency of blood donation (p <0.001). More than half of those who volunteered to come and donate blood for first time, volunteered for a club or other event, followed by a request for blood from a relative or friend. Moderate to high levels of Blood Donation Knowledge were found (mean score 67.1 ± 18.9 with a range of 0-100). The mean Score of Perceived Risk showed low to non-existent levels of perceived risk from blood donation, as well as very low to non-existent Personal Discouragement for blood donation and low Discouragement of Others, but the latter waw significantly higher than Personal Discouragement (p<0.001). Accordingly, the Perceived Risk of transfusion was also found to be low to non-existent.
Conclusions: It is found that Greece lags European countries in the voluntary participation of the population in blood donation. Recently, however, important steps have been taken, as shown by the current research in the North Aegean region compared to previous research in Greece.
ΚΙΝΗΤΡΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗ ΔΩΡΕΑ ΑΙΜΑΤΟΣ - ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ