Εισαγωγή: Τον Μάρτιο του 2020, ο Π.Ο.Υ χαρακτήρισε την COVID-19 ως πανδημία της οποίας η σοβαρότητα και η θνητότητα εξαρτώνται κυρίως απ’ την ηλικία και το ανοσοποιητικό σύστημα. Ο Π.Ο.Υ και οι αρχές δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο, έλαβαν μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, απομόνωσης και καραντίνας για τον περιορισμό της νόσου προκαλώντας ωστόσο έτσι ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους ψυχολογικές διαταραχές όπως άγχος , κατάθλιψη , στρες , πανικό, συναισθηματικές διαταραχές κ.α όπου μαζί με τον όγκο των πληροφοριών και της παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας, ενισχύουν περισσότερο τον φόβο ,την ανησυχία και την αβεβαιότητα.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας έρευνας, είναι η εκτίμηση των επιπέδων του φόβου και της ανησυχίας σχετικά με τον κορονοϊό σε πλήρως εμβολιασμένους ηλικιωμένους άνω των 65 ετών καθώς και η πιθανή συσχέτιση του φύλου με τον φόβο και την ανησυχία έναντι της COVID-19.
Μέθοδος: Διεξήχθη αρχικά μια ανασκοπική έρευνα σε αγγλική κι ελληνική βιβλιογραφία σχετικά με έννοια της πανδημίας, τον SARS-CoV-2 και τις επιπτώσεις τις πανδημίας στους ηλικιωμένους κι έπειτα μια συγχρονική μελέτη (cross-sectional study), από τις 15 Οκτωβρίου έως τις 20 Νοεμβρίου 2021 στη Σύρο, μέσω εφαρμογής κλιμάκων όπως είναι η κλίμακα φόβου για την Covid-19 (Fear of Covid-19 Scale) για την εκτίμηση του φόβου (με βαθμό αξιοπιστίας δείκτη Cronbach α= 0,876) και μέσω της κλίμακας ανησυχίας για την Covid-19 (COVID-19 Concern Scale) για την εκτίμηση της ανησυχίας απέναντι στην COVID-19 (με βαθμό αξιοπιστίας δείκτη Cronbach α= 0,917) καθώς και τρείς ερωτήσεις κλειστού και δύο ανοικτού τύπου αναφορικά με τα δημογραφικά στοιχεία των ερωτώμενων. Ως κριτήριο επιλογής, ήταν η ηλικία άνω των 65 ετών ενώ βασικό κριτήριο αποκλεισμού ήταν η άνοια και οι σοβαρές γνωστικές διαταραχές. Οι συνεντεύξεις, μετά από συγκατάθεση των ερωτώμενων αλλά και την τήρηση της ανωνυμίας τους, έγιναν είτε πρόσωπο με πρόσωπο, είτε τηλεφωνικά, ενώ κάποια ερωτηματολόγια μοιράστηκαν σε σπίτια. Η στατιστική επεξεργασία των δεδομένων έγινε με το πρόγραμμα SPSSv26.
Αποτελέσματα: Συμμετείχαν 100 ηλικιωμένα άτομα εκ των οποίων 56% ήταν άνδρες και 44% γυναίκες και με ποσοστό εμβολιασμού 100%. Στατιστικά σημαντική διαφορά βρέθηκε στην κατηγορία του επαγγέλματος με την πλειοψηφία των ανδρών (71%) να είναι συνταξιούχοι έναντι των γυναικών (29%), χ2(10)=36,658, p=0,000. Ο μέσος όρος των ερωτώμενων φαίνεται να φοβάται σε μεγαλύτερο βαθμό (μ.ο 2,74, τ.α 0,890) έναντι του να ανησυχεί (μ.ο 2,48, τ.α 5,965) για την COVID-19. Επίσης, από τις κλίμακες φόβου κι ανησυχίας προκύπτει ότι οι γυναίκες φοβούνται (μ.ο 2,79, τ.α 1,009) και ανησυχούν (μ.ο 2,65, τ.α 0,970) για την COVID-19 σε μεγαλύτερο βαθμό έναντι των ανδρών (μ.ο 2,23 , τ.α 0,971) και (μ.ο 2,35 , τ.α 0,997) αντίστοιχα. Επιπλέον, από τον έλεγχο ανάλυσης διακύμανσης μεταξύ των φύλων βρέθηκε ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά σε καμία απ’ τις 2 κλίμακες(p=0.238, p=0.241, p≤0.05). Τέλος, από τις δύο αναλύσεις που έγιναν για τη συσχέτιση του φύλου σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά με τον φόβο και την ανησυχία για την COVID-19, βρέθηκε ότι το φύλο δε σχετίζεται στατιστικώς σημαντικά με τον φόβο και την ανησυχία.
Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας δε δείχνουν καμία στατιστικώς σημαντική συσχέτιση μεταξύ του φύλου, του φόβου και της ανησυχίας των ηλικιωμένων για την COVID-19.Είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη ότι το δείγμα των ερωτώμενων είναι περιορισμένο με αποτέλεσμα να χρειαστούν περισσότερες παρόμοιες έρευνες στο μέλλον για την πιθανή ένδειξη στατιστικής σημαντικότητας μεταξύ φόβου κι ανησυχίας των ηλικιωμένων για την πανδημία COVID-19 σχετικά με το φύλο. Αξιοσημείωτο είναι ότι παρόλο που η συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος είναι πλήρως εμβολιασμένη εξακολουθεί να υπάρχει φόβος και ανησυχία κάτι το οποίο προκύπτει από τη φύση του ιού που συνεχώς μεταλλάσσεται και εξελίσσεται . Η περίοδος της πανδημίας έχει επηρεάσει αρνητικά πέρα απ ‘την σωματική και την ψυχική υγεία των ηλικιωμένων με αισθήματα φόβου και άγχους να κυριαρχούν. Συστήνονται πέρα από την κοινωνική ευαισθητοποίηση και την κοινωνική μέριμνα, απλές καθημερινές λύσεις και δραστηριότητες όπως το περπάτημα ,το ψάρεμα, η κηπουρική κ.α ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις των μέτρων περιορισμού της πανδημίας και ν’ αυξηθεί η ευεξία των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας.
Introduction: In March 2020, WHO identified COVID-19 as a pandemic whose severity and mortality depend mainly on age and the immune system. WHO and public health authorities around the world have taken measures of social distancing, isolation and quarantine to reduce the spread of the disease causing however ,especially in the elderly, psychological disorders such as anxiety, depression, stress, panic, emotional disorders etc, where together with the information volume and misinformation on social media about the progress of the pandemic further reinforce fear, anxiety and uncertainty.
Objective: The purpose of this study is to assess the levels of fear and anxiety regarding coronavirus disease in fully vaccinated elderly over 65 years of age as well as the possible association of gender with fear and anxiety about COVID-19.
Method: A survey was first conducted in English and Greek literature on the concept of pandemic, SARS-CoV-2 and the effects of pandemic on the elderly and then a cross-sectional study was conducted, from October 15 to November 20 2021 in Syros, through the application of scales such as the Fear of Covid-19 Scale to assess fear (with a Cronbach index reliability of α = 0.876) and through the Covid-19 Concern Scale to assess the COVID-19 concern (with a Cronbach index reliability of α = 0.917) as well as three closed-ended and two open-ended questions regarding the demographics of the respondents. The selection criterion was age over 65 years while the main exclusion criteria were dementia and severe cognitive disorders. The interviews were conducted, after the consent of the respondents but also the observance of their anonymity, either face to face or by telephone, while some questionnaires were distributed in homes. The statistical processing of the data was done with the program SPSSv26
Results: 100 elderly people participated, of which 56% were men and 44% women and with a 100% vaccination rate. A statistically significant difference was found in the occupation category with the majority of men (71%) being retired compared to women (29%), x2 (10) = 36,658, p = 0.000. The average of the respondents seems to be more afraid (mean 2.74, std.deviation 0.890) than worried (mean 2.48, std.deviation 5.965) about COVID-19. Also, the scales of fear and anxiety show that women are afraid (mean 2.79, std.deviation 1.009) and worried (mean 2.65, std.deviation 0.970) about COVID-19 to a greater extent compared to that of men (mean 2.23, std.deviation 0.971) and (mean 2.35, std.deviation 0.997) respectively. In addition, the analysis of variance between the genders, found that there was no statistically significant difference in either of the 2 scales (p = 0.238, p = 0.241, p≤0.05). Finally, from the two analyzes performed for the correlation of gender in combination with the other characteristics with fear and anxiety for COVID-19, it was found that gender is not statistically significantly associated with fear and anxiety.
Conclusion: The results of the study do not show any statistically significant correlation between gender and the fear and anxiety of the elderly about COVID-19. It is important to note that the sample of respondents is limited and more similar surveys may be needed in the future to indicate the possible statistical significance between fear and anxiety of the elderly about the COVID-19 pandemic regarding gender. It is noteworthy that although the vast majority of the sample is fully vaccinated there is still fear and anxiety which arises from the nature of the virus which is constantly mutating and evolving.The period of the pandemic has negatively affected except from the physical health and the mental health of the elderly with feelings of fear and anxiety among them to prevail. In addition to social awareness and social welfare, simple daily solutions and activities like walking, fishing, gardening etc, are recommended to reduce the impact of the pandemic control measures and increase the well-being of older people.
Φόβοι κι ανησυχίες των ηλικιωμένων σχετικά με τα εμβόλια και την εξέλιξη της πανδημίας SARS-COV-2