Σκοπός της παρούσας Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας είναι η εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου στον αγροτικό τομέα και συγκεκριμένα στο χώρο άσκησης των γεωργικών δραστηριοτήτων (πρωτογενής τομέας παραγωγής).
Ο αγροτικός τομέας παραγωγής αποτελεί για τη χώρα μας δυναμική συνιστώσα που επιδρά στην οικονομική ανάπτυξη και στο βιοτικό επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού της υπαίθρου. Όμως, όπως όλοι οι χώροι εργασίας, χαρακτηρίζεται από πολλούς παράγοντες, προβλέψιμους και απρόβλεπτους, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται και εκείνοι οι οποίοι συνιστούν απειλή για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αγροτικής δραστηριότητας που αυξάνουν την επικινδυνότητά της σε σχέση με άλλους επαγγελματικούς κλάδους και μπορούν να προκαλέσουν ατυχήματα συγκαταλέγονται ο χρόνος εργασίας, η συχνότητα και η διάρκεια της φυσικής καταπόνησης, η εντατικότητα και ο ρυθμός εργασιών, η ανάπτυξη αισθήματος κόπωσης και άγχους, οι μηχανικοί κίνδυνοι από εργαλεία και μηχανήματα, η τοποθεσία και η γεωμορφολογική διαμόρφωση του χώρου εργασίας, καθώς και οι επικρατούσες κλιματικές συνθήκες, η υιοθέτηση μη ορθών εργονομικά συμπεριφορών, το είδος των καλλιεργειών, κ.λπ.
Σε γενικές γραμμές, από επεξεργασία στατιστικών στοιχείων της Eurostat, διαπιστώνεται ότι υπάρχει μια σαφής πτωτική πορεία στον αριθμό των ατυχημάτων, θανατηφόρων και μη, που συμβαίνουν στους εργασιακούς χώρους γενικά, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στην Ελλάδα συγκεκριμένα. Ωστόσο ο απόλυτος αριθμός τους παραμένει υψηλός. Επιπλέον, προκύπτει ότι το ποσοστό των ατυχημάτων, θανατηφόρων και μη, στον πρωτογενή τομέα παραγωγής ως προς το σύνολο των εργατικών ατυχημάτων βαίνει αυξανόμενο τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της.
Η συνεχής βελτίωση των συνθηκών εργασίας και η αναβάθμιση της ποιότητας τους έχει κατά συνέπεια τεθεί ως βασική προτεραιότητα τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεσπίζουν τα ελάχιστα πρότυπα για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία και εφαρμόζονται μέσω της εθνικής νομοθεσίας των κρατών μελών. Οι οδηγίες αυτές αφορούν τα ακόλουθα θέματα: 1) τους χώρους εργασίας, τον εξοπλισμό, τις προειδοποιητικές πινακίδες, τα μέσα ατομικής προστασίας, 2) την έκθεση σε χημικούς παράγοντες και τη χημική ασφάλεια, 3) την έκθεση σε φυσικούς κινδύνους, 4) την έκθεση σε βιολογικούς παράγοντες, 5) εργονομικούς και ψυχοκοινωνικούς κινδύνους και κινδύνους που σχετίζονται με το φόρτο εργασίας, καθώς και 6) ειδικές διατάξεις για τους διάφορους τομείς εργασίας και για τους εργαζόμενους. Η γεωργία συγκεκριμένα διέπεται πλήρως από τους κανόνες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, οι οποίοι μορφοποιούν και ελέγχουν όλο το πλαίσιο λειτουργίας της αγροτικής δραστηριότητας.
Ο αγροτικός τομέας όπως προαναφέρθηκε αποτελεί σημαντικό παράγοντα οικονομικής και κοινωνικής συνοχής στην Ελλάδα, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ενώ αναπτύσσονται διάφορα είδη καλλιεργειών, μεταξύ των οποίων και τα ελαιόδεντρα. Βάσει στατιστικών ερευνών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, παρατηρείται ότι τα περισσότερα ελαιόδεντρα βρίσκονται στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και συγκεκριμένα στη Μεσσηνία, η οποία αποτελεί το πεδίο έρευνας της παρούσας Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας.
Η επιτυχία μιας φυτείας ελαιοδένδρων εξαρτάται από το φυσικό περιβάλλον της, την επιλεγμένη ποικιλία και την εφαρμογή της κατάλληλης καλλιεργητικής τεχνικής. Η ελαιοκαλλιέργεια αποτελεί σύνθετη διαδικασία με κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, αλλά και επιπτώσεις στη ζωή των γεωργών. Τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ελαιοκαλλιέργεια στην Ελλάδα είναι η χαμηλή παραγωγικότητα και το αυξημένο κόστος παραγωγής λόγω δομής και πυκνότητας φύτευσης που σε συνδυασμό με την ελλιπή εκμηχάνιση των καλλιεργητικών τεχνικών έχουν ως αποτέλεσμα τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα των ελληνικών ελαιοκομικών προϊόντων έναντι των προϊόντων από άλλες χώρες.
Στην προσπάθεια αύξησης της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας του προϊόντος εντείνονται οι κίνδυνοι των εργασιών που συνθέτουν την ελαιοκαλλιέργεια. Αν και οι κίνδυνοι είναι γνωστοί σε γενικές γραμμές δεν έχουν αντιμετωπισθεί πλήρως, γεγονός που μπορεί να οφείλεται στην έλλειψη σαφούς θεσμικού πλαισίου και κατευθύνσεων ή ακόμη και στην ανεπαρκή και μη ελεγχόμενη εφαρμογή του. Σε αυτό το πλαίσιο καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική η Εκτίμηση του Επαγγελματικού Κινδύνου που συμβάλλει στην προστασία της υγείας και στην ασφάλεια μέσω της πρόληψης των συνεπειών των διαφόρων βλαπτικών παραγόντων. Ο επαγγελματικός κίνδυνος σχετίζεται με την πιθανότητα / συχνότητα έκθεσης των εργαζομένων σε κάθε πηγή κινδύνου στον εργασιακό χώρο καθώς και με τη σοβαρότητα των συνεπειών λόγω αυτής της έκθεσης.
Με την εφαρμογή του Συστήματος Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, που αποτελεί ουσιαστικά μία μέθοδο γεωργικής παραγωγής μεταξύ της βιολογικής και της συμβατικής γεωργίας, επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή οργάνωση της γεωργικής εκμετάλλευσης με προγραμματισμό της παραγωγικής διαδικασίας σε όλα τα στάδιά της, η συνεχής ενημέρωση - εκπαίδευση των εμπλεκόμενων αγροτών, η ορθολογική χρήση των πόρων (εισροών-εκροών), η ατομική ασφάλεια - προφύλαξη, καθώς και η παραγωγή ανταγωνιστικών ποιοτικών προϊόντων.
Για τον εντοπισμό των διαφόρων κινδύνων, τον καθορισμό της πιθανότητας εμφάνισής τους και του βαθμού επικινδυνότητας, αλλά και τη διαπίστωση χρήσης ή μη των απαιτούμενων μέτρων ατομικής προστασίας, επαρκούς ή μη εκπαίδευσης των εργαζόμενων στις ελαιοκαλλιέργειες του Νομού Μεσσηνίας συντάχθηκαν και διανεμήθηκαν προς συμπλήρωση κατάλληλα διαμορφωμένα ερωτηματολόγια από όπου προέκυψαν κάποια κύρια συμπεράσματα με σημαντικότερο συμπέρασμα ότι ελάχιστοι εκ των ερωτηθέντων έχουν εκπαιδευθεί στην πρόληψη και αντιμετώπιση κινδύνων στο περιβάλλον εργασίας, ενώ επίσης ελάχιστοι χρησιμοποιούν επαρκώς τα απαραίτητα μέτρα ατομικής προστασίας.
The purpose of this Master's thesis is to assess the occupational risk in the agricultural sector and specifically in the field of agricultural activities (primary production).
The agricultural production sector is for our country a dynamic component that affects the economic development and the living standards of rural manpower. However, like all workplaces, it is characterized by many factors, predictable and unpredictable, among which are those who pose a threat to the health and safety of workers. The specific characteristics of rural activity that increase its risk in relation to other occupational sectors and can cause accidents include working time, frequency and duration of physical stress, intensity and rate of work, development of feeling of fatigue and anxiety, the mechanical hazards of tools and machinery, the location and geomorphological configuration of the workplace, as well as the prevailing climatic conditions, the adoption of incorrect ergonomic behaviors, types of crops, etc.
Generally, Eurostat statistics are processed to show a clear downward trend in the number of fatal and non-fatal accidents occurring in workplaces in general in the European Union and in Greece in particular. However, their absolute number remains high. In addition, it appears that the proportion of fatal and non-fatal accidents in the primary production sector in terms of total work-related accidents is increasing both in Greece and in the European Union as a whole.
The continuous improvement of working conditions and the upgrading of their quality are therefore a key priority at both European and national level. European Union directives lay down minimum standards for health and safety at work and are implemented through the national legislation of the Member States. These directives concern the following issues: 1) workplaces, equipment, warning signs, personal protection equipment, 2) exposure to chemical agents (hazards) and chemical safety, 3) exposure to natural hazards, 4) exposure to biological agents (hazards), 5) provisions on workload, ergonomical and psychosocial risks, and (6) sector specific and worker related provisions. Agriculture in particular is fully governed by the rules of the Common Agricultural Policy, which form and control the whole framework of agricultural activity.
The agricultural sector as mentioned above is an important factor of economic and social cohesion in Greece, at national and regional level, while different types of crops, including olive trees, are being developed. Based on statistical surveys of the Hellenic Statistical Authority, most olive trees are found in the Peloponnese Region and specifically in Messinia, which is the field of research of this postgraduate diploma thesis.
The success of an olive grove depends on its natural environment, the selection of the appropriate variety and the application of the appropriate cultivation technique. Olive growing is a complex process with socio-economic impacts, but it also has impacts on farmers' lives. The biggest problems currently faced by olive cultivation in Greece are low productivity and increased production costs due to the structure and density of planting olive groves, which in combination with the lack of mechanization of cultivation techniques result in reduced competitiveness of Greek olive products compared to other countries’ products (Encyclopedia of Olive Oil, 2017).
In order to increase the productivity and competitiveness of the product, the dangers of the operations that consist olive cultivation intensify. Although the risks are generally known, they have not been fully addressed, which may be due to the lack of a clear institutional framework and directions or even to its inadequate and uncontrolled implementation. In this context, the Occupational Risk Assessment, which contributes to the protection of health and safety by preventing the consequences of various adverse factors, becomes particularly important. Occupational risk is related to the likelihood or frequency of exposure of workers to a source of danger in the workplace as well as to the severity of the consequences of this report.
With the implementation of the Integrated Management System, which is essentially a method of agricultural production between organic and conventional agriculture, the best possible organization of the farm is achieved by programming the production process at all stages, the continuous updating - education of the farmers involved, the rational use of resources (input-outputs), personal safety - prophylaxis, as well as the production of competitive products of high quality.
In order to identify the various hazards, to determine their likelihood of occurrence and the degree of risk, as well as to determine the use or not of the required personal protection measures, sufficient or non-training of olive cultivation workers in the Prefecture of Messinia, appropriate questionnaires were prepared and distributed from which some major conclusions emerged with the stronger conclusion being that few of the respondents have been trained to prevent and deal with risks in their work environment, while also few use adequately the necessary personal protective measures.
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Κύρια Αρχεία Διατριβής
Ασφάλεια και Υγεία στον Αγροτικό Τομέα – Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου – Το παράδειγμα της Καλλιέργειας Ελαιοδένδρων στην περιοχή της Μεσσηνίας Περιγραφή: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ_ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ_ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ_2018.pdf (pdf)
Book Reader Πληροφορίες: primary:true Μέγεθος: 3.8 MB
Ασφάλεια και Υγεία στον Αγροτικό Τομέα – Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου – Το παράδειγμα της Καλλιέργειας Ελαιοδένδρων στην περιοχή της Μεσσηνίας - Identifier: 157919
Internal display of the 157919 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)
Ασφάλεια και Υγεία στον Αγροτικό Τομέα – Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου – Το παράδειγμα της Καλλιέργειας Ελαιοδένδρων στην περιοχή της Μεσσηνίας