Η διπλωματική εργασία πραγματεύεται τις επιδράσεις της πανδημίας στην αστική αειφορία. Βασισμένη σε έρευνα ερωτηματολογίου που διενεργήθηκε κατά τη διάρκεια του αποκαλούμενου 3ου κύματος της πανδημίας του ιού COVID-19 στην Ελλάδα (Φεβρουάριος 2021) και με γεωγραφική εστίαση τη Θεσσαλονίκη, η εργασία αναζητά τις επιπτώσεις της πανδημίας και των επιβαλλόμενων περιορισμών στην αστική κινητικότητα, έναν τομέα με σημαντική συνεισφορά στην αστική αειφορία, κυρίως μέσω του περιβαλλοντικού πυλώνα αλλά και της σημασίας του για τον αστικό σχεδιασμό.
Η έρευνα εστιάζει στην καταγραφή και ανάλυση των συνηθειών, της στάσης και των προθέσεων του ενεργού πληθυσμού απέναντι στα μέσα αστικών μετακινήσεων σε 3 χρονικά διαστήματα: πριν την πανδημία, κατά τη διάρκεια των επιβληθέντων περιορισμών της πανδημίας και για την εποχή μετά την πανδημία.
Ως θετικές επιδράσεις της πανδημίας κατά τη διάρκεια των περιορισμών, αναδεικνύονται: α) Η μείωση της συνολικής χρήσης των μηχανοκίνητων μεταφορικών μέσων, και β) Η ανθεκτικότητα των ενεργητικών μέσων μετακίνησης σε περιόδους κρίσης/έκτακτης ανάγκης, όπως το ποδήλατο και η πεζή μετακίνηση. Ωστόσο, ως αρνητικά συμπεράσματα παρατηρούνται: α) Η μείωση της χρήσης και η αύξηση των αρνητικών στάσεων απέναντι στις δημόσιες συγκοινωνίες, και β) Η αύξηση των προτιμήσεων για ατομικούς τρόπους μετακίνησης με κύριο αρνητικό εκφραστή αυτής της τάσης τη χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου.
Η «συνήθεια αποφυγής των μέσων μαζικής μεταφοράς» κατά τη διάρκεια των περιορισμών της πανδημίας παρουσιάζει στατιστικά σημαντική συνάφεια με την «αντίληψη τρωτότητας» των πολιτών απέναντι στην μόλυνση από το κορωνοϊό. Όσο υψηλότερη είναι η αντίληψη τρωτότητας απέναντι στον κορωνοϊό, τόσο μεγαλύτερη είναι και η συνήθεια αποφυγής των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Επιπλέον, υπολογίζονται οι δείκτες α) Χρήση δημοσίων συγκοινωνιών και β) Χρήση μεταφορικών μέσων εκτός αυτοκινήτου και γίνεται σύγκριση με τις τιμές βάσης και στόχων, αναδεικνύοντας τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας στην επίτευξη των στόχων αειφορίας από την κλίμακα της πόλης έως του κράτους και παγκοσμίως.
Τέλος, γίνεται έλεγχος του δομικού – μόνιμου χαρακτήρα των παρατηρούμενων αλλαγών κινητικότητας όσον αφορά την περίοδο μετά την πανδημία και την επαναφορά στην ομαλότητα. Η έρευνα παρατήρησε ποσοστό 64% όσον αφορά στην πρόβλεψη διατήρησης της ίδιας συμπεριφοράς κινητικότητας μετά την πανδημία, ένδειξη αισθητά χαμηλότερη σε σύγκριση με τις αντίστοιχες έρευνες νωρίτερα στην εξέλιξη της πανδημίας (2020). Η πρόβλεψη φαίνεται να επιδεινώνεται καθώς μακραίνει ο χρόνος που οι περιορισμοί επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων. Όσο περισσότερο διαρκεί η πανδημία τόσο περισσότερο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις της ως πιο μόνιμες.
Η πρόβλεψη συμπεριφοράς αναφορικά με τη χρήση μέσων μετακίνησης μετά την πανδημία παρουσιάζει στατιστικά σημαντική συνάφεια με την κύρια απασχόληση/ιδιότητα των απαντητών. Για τις δημόσιες συγκοινωνίες, η έρευνα προβλέπει δραματική μείωση χρήσης της τάξης του 33% μετά την πανδημία σε σύγκριση με την περίοδο πριν την πανδημία, ενώ τα υπόλοιπα μέσα μετακίνησης ανακάμπτουν μετά την πανδημία σε ποσοστά χρήσης υψηλότερα από πριν την πανδημία, ειδικά το ποδήλατο με 58%. Συμπεραίνεται αφενός η ανάγκη να βελτιωθεί το επίπεδο ασφάλειας απέναντι στην πανδημία στα μέσα μαζικής μεταφοράς και αφετέρου η ευκαιρία περαιτέρω επένδυσης στα ενεργητικά μέσα μετακίνησης.
The dissertation deals with the effects of the pandemic on urban sustainability. Based on a questionnaire survey conducted during the 3rd wave of the COVID-19 virus pandemic in Greece (February 2021) and geographically focused on Thessaloniki, the work looks for the effects of the pandemic and the imposed restrictions on urban mobility, an area with significant contribution to urban sustainability, mainly through the environmental pillar but also through its importance for urban planning.
The research focuses on recording and analyzing the habits, attitudes, and intentions of the active population towards urban transport modes in 3 time periods: before the pandemic, during the pandemic restrictions and for the post-pandemic period.
The positive effects of the pandemic during the restrictions are a) the reduction of the total use of motor vehicles, and b) the resilience of active transport modes in times of crisis / emergency, such as cycling and walking. However, the negative conclusions are a) the decrease in use and the increase in negative attitudes towards public transport, and b) the increase in preferences for individual modes with the main negative expression of this trend being the use of private car.
The "habit of avoiding public transport" during pandemic restrictions is found to have statistically significant relevance to citizens' "vulnerability perception" to coronavirus infection. The higher the perception of vulnerability to the coronavirus, the greater the habit of avoiding public transport.
In addition, two indicators are calculated, namely a) the “use of public transportation”, and b) the “use of non-car transport". The comparison to baseline and target values highlights the negative effects of the pandemic on achieving sustainability goals from the city level to the state and worldwide.
Finally, the structural - permanent character of the observed changes in the period after the pandemic and the return to normality is examined. The survey found 64% prediction of maintaining the same mobility behavior after the pandemic, a significantly lower indication compared to the corresponding research earlier in the evolution of the pandemic (2020). The prediction seems to be deteriorating as longer the restrictions affecting people's lives endure. The longer the pandemic lasts, the more people perceive its effects as more permanent.
The behavioral prediction regarding the use of transport modes after the pandemic is found to have statistically significant relevance to the main occupation of respondents. The research predicts a severe 33% reduction in public transport use after the pandemic, compared to the pre-pandemic period, while other modes of transport recover at higher usage rates, especially cycling with an increase of 58%. The need to improve the level of safety against the pandemic in public transport as well as the opportunity to further invest in active transport modes emerge as overall conclusions.
Η επίδραση της πανδημίας στην αστική αειφορία Εστίαση στην αστική κινητικότητα