Βιοκλιματικός σχεδιασμός επέκτασης του δορυφορικού οικισμού "Κρίνος" του δήμου Σερρών με οργανωμένη δόμηση

  1. MSc thesis
  2. Γλυκερία Καριώτου
  3. Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων και Κτιρίων (ΠΣΠ)
  4. October 2004 [2004]
  5. Ελληνικά | Αγγλικά
  6. Καλογήρου, Νικόλαος
  7. Οικισμός Κρίνος | Βιoκλιματικός σχεδιασμός
    • Η παρούσα εργασία επιχειρεί να επισηµάνει τις ιδιοµορφίες και τα προβλήµατα της υπάρχουσας οργανωµένης δόµησης στην Ελλάδα έτσι ώστε τα νέα σύνολα που θα ανεγερθούν να εφαρµόσουν τα βιοκλιµατικά κριτήρια και να προσδίδουν ένα φιλοπεριβαλλοντικό χαρακτήρα. Η Ο.Γ. στην Ελλάδα ξεκινά το 1929 για την µόνιµη αποκατάσταση των προσφύγων και έτσι δηµιουργείται η λαϊκή και η αγροτική κατοικία µε τους προσφυγικούς οικισµούς. Ακολουθεί η εργατική κατοικία από τον Ο.Ε.Κ. που ιδρύθηκε το 1954 και είναι ο κύριος φορέας κοινωνικής κατοικίας στην Ελλάδα. Ο ΟΕΚ προσφέρει όχι µόνο µια ολοκληρωµένη πρόταση για τη στέγαση των εργαζοµένων, αλλά και µια ολοκληρωµένη πρόταση για την οικιστική παρέµβαση στο χώρο.. Τα προγράµµατα αυτά δεν ικανοποίησαν, γιατί, δόθηκε ένας χαρακτήρας οµαδοποίησης ατόµων «χαµηλής κοινωνικής στάθµης» σε ένα κλειστό εσώστρεφο περιβάλλον, που λειτουργεί ανασταλτικά ως προς το τελικό ζητούµενο, που είναι η κοινωνική τους ένταξη στον ιστό της πόλης. Το ηλιακό και το ολυµπιακό χωριό θα έλεγε κανείς ότι θα αποτελούσαν πρότυπα και τον σχεδιασµό οικισµών µε κριτήρια βιοκλιµατικά. Στο ηλιακό χωριό είναι σίγουρο ότι αν δεν συντρέχουν κάποιοι ειδικοί λόγοι, π.χ. πυκνότητα δόµησης, ανεπαρκής ηλιασµός, πολλά από τα ενεργητικά συστήµατα δεν µπορούν να συγκριθούν από την άποψη αρχικού κόστους, λειτουργίας και απλότητας µε τα παθητικά. ∆εν παύουν όµως, σε αντίθεση µε τα παθητικά συστήµατα, να µην απαιτούν καµιά επέµβαση από τον χρήστη. Το Ολυµπιακό χωριό θα αποτελούσε έναν πρότυπο οικολογικό οικισµό, σύµφωνα µε τις υποσχέσεις όλων των εµπλεκοµένων τις αρχές του 2001. Σε όλες τις εκθέσεις που προηγήθηκαν της δηµοπράτησης του έργου του Ολυµπιακού Χωριού αναφερόταν µεταξύ άλλων, για εφαρµογή του βιοκλιµατικού σχεδιασµού, τεχνολογίας εξοικονόµησης ενέργειας και νερού, χρήσης πηγών ενέργειας Ωστόσο, οι σηµαντικές αυτές κατευθύνσεις και συστάσεις δεν συµπεριελήφθησαν τελικά στις τεχνικές προδιαγραφές που είχε εκδώσει ο ΟΕΚ το Φεβρουάριο του 2001. Η ∆ΕΠΟΣ επιχείρηση ιδιωτικού δικαίου ιδρύθηκε το 1976. Σε όλη την ανάλυση του έργου της ∆ΕΠΟΣ φάνηκε σειρά ολόκληρη προβληµάτων, που για να µπορέσουν να επιλυθούν χρειάζεται σαφώς να αναθεωρηθεί η πολιτική κατοικίας που ακολουθείται και να τροποποιηθούν κατά προτεραιότητα βασικά µέτρα πολιτικής και θεσµικών αλλαγών. ∆υστυχώς ο φορέας έχει υποχρεωθεί σε αδράνεια αφού η κυβέρνηση ούτε οικονοµικά ούτε νοµοθετικά τον καλύπτει. Η Κτηµατική Κατασκευαστική Α.Ε. ΕΚΤΕΝΕΠΟΛ προγραµµάτισε τις δύο πρώτες µεγάλες οικιστικές µονάδες πρώτης κατοικίας στην Ελλάδα, που εντάχθηκαν σε Ζώνες Ενεργού Πολεοδοµίας και συγκεκριµένα στις ΖΕΠ Κοµοτηνής και Ξάνθης. . Τα έργα συνθέτουν άρτια οικιστικά σύνολα, που είναι άλλωστε και ένα από τα πλεονεκτήµατα του θεσµού της ενεργού πολεοδοµίας. Η διαχείρισή τους απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα, τόσο στο περιβάλλον των κατοικιών, όσο και στο περιβάλλον των κοινόχρηστων. Γλυκερία Καριώτου 4 Η ανάγκη για την αντιµετώπιση του στεγαστικού προβλήµατος που προκύπτει από την εγκατάσταση των παλιννοστούντων στο νοµό Σερρών, γίνεται πρόταση σχεδιασµού για επέκταση του δορυφορικού οικισµού «ΚΡΙΝΟΣ» µε οργανωµένη δόµηση, σε δηµοτικό γήπεδο Εµβαδού= 157.276,00m2 που παραχωρείται γι’ αυτό το λόγο, για κατοίκους που δεν θα ασχοληθούν µε την γεωργία, όπως οι κάτοικοι του υπάρχοντος οικισµού, αλλά µε άλλες εργασίες στην πόλη των Σερρών ή στον υπόλοιπο νοµό. Ο σχεδιασµός έγινε µε τις βιοκλιµατικές αρχές του πολεοδοµικού σχεδιασµού, δηλαδή µε τη συσχέτιση του αστικού µικροκλίµατος µε το µέγεθος, τη γεωµετρία και τη µορφολογία των σύγχρονων αστικών κέντρων, και µε την καλυτέρευση των συνθηκών θερµικής άνεσης του οικισµού µε ταυτόχρονη µείωση της χρήσης µη ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Από τα κλιµατολογικά στοιχεία της περιοχής και του φυσικού τοπίου, φαίνεται ότι πρέπει να δοθεί µέριµνα στην εκµετάλλευση της ηλιακής ακτινοβολίας κατά τους ψυχρούς µήνες και παράλληλα να αντιµετωπιστούν οι υψηλές θερµοκρασίες, που αναπτύσσονται τους καλοκαιρινούς µήνες, µε εκµετάλλευση τη διασπορά των χώρων πρασίνου στη περιοχή, µε κατάλληλη φύτευση και την επιλογή αναγκαίων αποστάσεων µεταξύ των οικοδοµικών όγκων, ώστε µε τη διέλευση του ανέµου να απάγεται η θερµοκρασία. Ο οικισµός πρόκειται να φιλοξενήσει 1550 µε 1600 άτοµα και το σύνολο των οικογενειών είναι 490 -500, µε µέσο µέγεθος οικογένειας τα 3,20 άτοµα. Όσο αναφορά τις πολεοδοµικές παραµέτρους, η αναλογία καθαρής έκτασης κατοικιών, ως προς το σύνολο του γηπέδου είναι περίπου 45% και η αναλογία κοινόχρηστων επιφανειών και κοινωφελών λειτουργιών καθορίζεται σε περίπου 55%. ∆ηλαδή η έκταση για κατοικία είναι 70.774,20 m2 , και οι κοινόχρηστες και κοινωφελείς επιφάνειες καταλαµβάνουν 86.501,80 m2 . Η καθαρή µέγιστη πυκνότητα είναι 226 άτοµα/Ηa και η µεικτή µέγιστη πυκνότητα 101,73 άτοµα/Ηa, που δεν υπερβαίνουν τα προτεινόµενα όρια ενός συνεκτικού οικισµού. Ο συντελεστής δόµησης ως προς την καθαρή έκταση των κατοικιών προσδιορίστηκε από 0,80 µέχρι ανώτατο όριο 1,00 και η κάλυψη µέχρι 25%. Ανάλογα µε το συντελεστή δόµησης µπορούµε να προσδιορίσουµε το ύψος των κτιρίων που θα έχουµε µέσα στο νέο προς οικοδόµηση γήπεδο, Για τριώροφα κτίρια το ύψος προσδιορίζεται σε 11.00 µέτρα και για τετραώροφα σε 14.00 µέτρα. Οι στεγαστικοί παράµετροι προσδιορίζουν τον δείκτη πυκνοκατοίκησης ο οποίος δεν µπορεί να είναι ούτε µεγαλύτερος του 1,0, αλλά ούτε µικρότερός του, τόσο ως µέσος όρος σε εθνική κλίµακα, όσο και για επί µέρους περιοχές. Η µέση µικτή επιφάνεια κατοικίας ανά άτοµο ορίστηκε από 35,00-40,00 m2 . Η απόσταση µεταξύ των κτιρίων (π), κυρίως κατά την διεύθυνση βορρά-νότου, εξαρτάται από την γωνία ύψους φ του ηλίου και έχει ιδιαίτερη σηµασία για τον βιοκλιµατικό σχεδιασµό. Γνωρίζοντας τη γωνία ύψους του ηλίου (φ) κάθε χρονική στιγµή, µε την κίνηση του ηλίου, µπορούµε να υπολογίσουµε το µήκος της σκιάς, που ρίχνει Γλυκερία Καριώτου 5 κάθε κτίριο, ύψους Η, από τον τύπο: L=Η/εφφ και την απόσταση (π) µεταξύ των κτιρίων από τον τύπο π=(Η-h)/εφφ (το έδαφος δεν έχει σηµαντική κλίση) Έτσι για κτίρια ύψους 14.00m µε 2.00m στέγη η απόσταση είναι π=27.00m στην διεύθυνση Β-Ν και για ύψος 12.00+2.00 η απόσταση είναι 22.00m. Οι συστάδες των κτιρίων είναι τριώροφες και τετραώροφες, όπως φαίνεται και οι οικοδοµές οι περισσότερες αποτελούνται από αµιγή κατοικία, εκτός από αυτές που βρίσκονται µπροστά στην πλατεία, που στο ισόγειο αυτών υπάρχουν καταστήµατα. Για τις ανάγκες των οικογενειών που θα στεγαστούν σε αυτόν τον χώρο, προτείνονται τέσσερις τύποι κατοικιών (Α,Α1,Β,Β1) ανάλογα µε τον αριθµό των ατόµων κάθε οικογένειας. Οι τύποι αυτοί των κατοικιών επαναλαµβάνονται στα πολύγωνα ανάλογα µε τον προσανατολισµό και το εσωτερικό αυτών οργανώθηκε ανάλογα µε τις εξωτερικές θερµοκρασίες. Επίσης δηµιουργούνται άνετοι ακάλυπτοι χώροι ανάµεσα από τις σειρές των κτιρίων, µε ευχάριστες προοπτικές, σύµφωνα πάντα µε τις σύγχρονες τάσεις της πολεοδοµίας. Η εφαρµογή των σταθεροτύπων προσδιορίζει την επιφάνεια γης για κοινόχρηστους – κοινωφελείς χώρους. Οι κεντρικές λειτουργίες χωροθετήθηκαν µε οδηγό την απόσταση επιρροής από τα σταθερότυπα και έτσι οι χρήσεις εµπορίου και εξυπηρετήσεων τοποθετούνται σε µια σχετικά κεντρική θέση στην περιοχή µελέτης και κοντά στην κεντρική πλατεία και το πάρκο. Η κυκλοφοριακή και πολεοδοµική οργάνωση των δρόµων και των µονάδων του αστικού ιστού, έγινε µε κριτήριο όχι τη βέλτιστη διεκπεραίωση των ροών αλλά τη βέλτιστη προστασία από τις επιπτώσεις του αυτοκινήτου (ρύπανση, θόρυβος, τροχαία ατυχήµατα). Στόχος η µείωση της διάχυτης κυκλοφορίας στο εσωτερικό της οικιστικής ενότητας, η µείωση της ταχύτητας του αυτοκινήτου στους τοπικούς δρόµους και η προτεραιότητα στην πεζή µετακίνηση και στην κίνηση των ποδηλάτων και η σύνδεση της οικιστικής ενότητας µε τον υπόλοιπο ιστό της πόλης. Η επιλογή του κατάλληλου µέσου µεταφοράς ή συνδυασµού δύο ή περισσότερων, είναι δυνατόν να προσφέρει τις βέλτιστες συνθήκες µετακίνησης και µείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Η µελέτη της οργανωµένης δόµησης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσον αφορά τον βιοκλιµατικό σχεδιασµό, γιατί ο θεσµός που έχει εισαχθεί στην ελληνική πολεοδοµία τα τελευταία χρόνια, έχει σαν στόχο τη δηµιουργία ολοκληρωµένων πολεοδοµικών µονάδων, µε ελεγχόµενο κόστος, ελεγχόµενη ποιότητα και µέσα σε ελεγχόµενο χρόνο. Με τον βιοκλιµατικό σχεδιασµό το κόστος παραγωγής ανεβαίνει περισσότερο µε την ανάλογη ποιότητα, όµως µε την χρήση των κατοικιών θα υπάρχει οικονοµία στην παραγωγή ενέργειας είτε στους θερινούς είτε χειµερινούς µήνες. Μέχρι σήµερα δεν αξιοποιήθηκαν αυτές οι βιοκλιµατικές /περιβαλλοντικές αρχές γιατί ίσως δεν έπεισαν στους κατασκευαστές για τα αποτελέσµατά τους τόσο στον κρατικό φορέα όσα και στον ιδιωτικό. Ο επόµενος στόχος είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών στην ιδέα της βιοκλιµατικής κατασκευής και διαµόρφωσης του αυριανού τοπίου. Η τάση που Γλυκερία Καριώτου 6 επικρατεί στην σηµερινή εποχή, είναι η υπερεκµετάλλευση και η αποτίµηση του µεγαλύτερου κέρδους. Εκµεταλλευόµενοι τη τάση της εκµετάλλευσης της οικοπεδικής επιφάνειας µέσω του Συντελεστή δόµησης προτείνεται η θέσπιση βιοκλιµατικών κινήτρων, µέσω των οποίων απολαµβάνει µεν ο ενδιαφερόµενος οικονοµικά οφέλη, αλλά ταυτόχρονα αποδέχεται βιοκλιµατική κατασκευή και νέο τρόπο ζωής. Όπως η ενέργεια που θα δαπανάται για την θέρµανση των κατοικιών, που θα έχουν κατασκευαστεί µε βιοκλιµατικά κριτήρια, θα είναι µικρότερη. Η συνεχής αύξηση του πληθυσµού των πόλεων δηµιουργεί συνεχώς την ανάγκη για αστικό σχεδιασµό. Μερικά από τα κρίσιµα στοιχεία που απαιτούν συνεχή προσοχή είναι η επιλογή διατήρηση και προστασία των φυσικών χώρων και ο καθορισµός ζωνών χρήσεων γης. Υπάρχει ανάγκη για συνολική αξιολόγηση όλων των επιπτώσεων πριν ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση σχετικά µε το θέµα αστικού σχεδιασµού. Γιατί ο αστικός σχεδιασµός απαιτεί επικοινωνία, πληροφόρηση, και κίνητρα για το σωστό σχεδιασµό και την εφαρµογή του στα επιθυµητά επίπεδα.
  9. Hellenic Open University
  10. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.