Η έννοια της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων έχει μακρά ιστορία καθώς ενδείξεις πως οι επιχειρήσεις έχουν και κοινωνικές ανησυχίες υπάρχουν εδώ και αρκετούς αιώνες, ωστόσο η επίσημη επιστημονική έρευνα για την έννοια είναι προϊόν των τελευταίων 70 περίπου ετών. Αν και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης οι περισσότεροι ορισμοί συγκλίνουν στο ότι μια επιχείρηση είναι κοινωνικά υπεύθυνη όταν αναγνωρίζει και αναλαμβάνει την ευθύνη που έχει έναντι της κοινωνίας και του περιβάλλοντος εντός του οποίου δραστηριοποιείται, εντάσσοντας την ευθύνη αυτή στο στρατηγικό της σχεδιασμό και υλοποιώντας δράσεις με στόχο την ικανοποίηση των προσδοκιών του άμεσου και έμμεσου περιβάλλοντος με το οποίο αλληλεπιδρά ή το οποίο επηρεάζει μέσα από τις δραστηριότητές της.
Οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες φαίνεται να έχουν αναγνωρίσει την εταιρική κοινωνική τους ευθύνη, εντάσσοντάς την στο όραμα και την αποστολή τους, συμμετέχοντας σε πληθώρα οργανώσεων που σκοπό έχουν την ανάδειξη της έννοιας, υλοποιώντας ποικίλες δράσεις εκπαιδευτικού, πολιτιστικού, αθλητικού, περιβαλλοντικού περιεχομένου και χορηγιών, και εκδίδοντας ετήσιους απολογισμούς των πεπραγμένων τους.
Σήμερα που το τραπεζικό σύστημα μεταβάλλεται και αναδιαρθρώνεται εντός μιας παρατεταμένης οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η διερεύνηση των αντιλήψεων που έχει διαμορφώσει το κοινωνικό σύνολο σχετικά με το κοινωνικό πρόσωπο των τραπεζών, δεδομένης της ύπαρξης ενός αυξανόμενου ενδιαφέροντος για τις συμπεριφορές και τις δράσεις των επιχειρήσεων κυρίως σε συνάρτηση με το περιβάλλον, την απασχόληση και την ποιότητα ζωής.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να αποσαφηνίσει την έννοια και το περιεχόμενο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, να παρουσιάσει τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές δράσεις και πρακτικές που εφαρμόζουν οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες και να διερευνήσει τον αντίκτυπο που έχουν οι υλοποιούμενες από τις τράπεζες δράσεις κοινωνικής ευθύνης στο ελληνικό καταναλωτικό κοινό αφενός με την χρήση δευτερογενών πηγών (σχετική βιβλιογραφία, άρθρα, μελέτες) και αφετέρου με την ανάλυση πρωτογενών στοιχείων όπως προέκυψαν από έρευνα που διεξήχθη με τη χρήση ερωτηματολογίου.
Τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν, συνοψίζονται στην αναγνώριση από την πλευρά των καταναλωτών ότι οι ελληνικές συστημικές τράπεζες έχουν ευθύνη απέναντι στη κοινωνία, στο χαμηλό βαθμό ικανοποίησης του κοινού από τις υλοποιούμενες δράσεις των τραπεζών και στο γεγονός πως η ανάπτυξη θετικών πελατειακών σχέσεων και η δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος θα μπορούσαν να επιτευχθούν από τις τράπεζες μέσω της ανάληψης και υλοποίησης δράσεων οι οποίες θεωρούνται σημαντικές από τους καταναλωτές.
Εναπόκειται στην πλευρά των τραπεζών η αξιολόγηση της σκοπιμότητας μιας σε βάθος σχετικής έρευνας, προκειμένου να επανεξετάσουν τις υλοποιούμενες δράσεις στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής τους ευθύνης, να επαναπροσδιορίσουν τις προτεραιότητές τους αναφορικά με τις δράσεις αυτές και να επιμετρήσουν τον αντίκτυπο στην κοινωνία τόσο ποιοτικά, όσο και ποσοτικά μέσω της επίδρασης των δράσεων αυτών στα οικονομικά τους μεγέθη.
Although the concept of corporate social responsibility has a long history as signs that businesses have social concerns have been existed for centuries, official scientific research on the concept has been the product of the last 70 years. So far, there is no commonly accepted definition of corporate social responsibility, but most definitions converge on the fact that a business is socially responsible when it recognizes and undertakes its responsibility towards society and the environment in which it operates, integrating social responsibility into its strategic planning and by implementing actions aimed at meeting the expectations of the direct and indirect environment with which it interacts or which is being influenced by its activities.
The four Greek systemic banks seem to have recognized their social responsibility, integrating it into their vision and mission, participating in a variety of organizations that aim to promote the concept, by implementing a variety of educational, cultural, athletic, environmental and sponsorship actions, and issuing annual reports of their activities.
Nowadays, that the banking system is going through a period of change and restructuring, in a prolonged economic and humanitarian crisis, it is of particular interest to explore the perceptions that society has shaped about the social face of the banks, given the growing interest in society about behavior and actions of businesses mainly in conjunction with the environment, employment and quality of life.
The purpose of this research is to clarify the meaning and the content of corporate social responsibility, to present the social and environmental activities and practices applied by four Greek systemic banks and to investigate the impact of social responsible actions implemented by banks on Greek consumers, using data from both secondary sources (relevant literature, articles, studies) and the analysis of primary data as derived from a survey conducted using a questionnaire.
The main conclusions lie to the consumers’ recognition of Greek systemic banks’ social responsibility, the low level of customers’ satisfaction received by the social responsible actions implemented by the banks and the fact that it is likely for the banks to develop positive customer relations and to create competitive advantage by undertaking and implementing social responsible actions which are considered an important ones by consumers.
It is on the banks’ side to evaluate the usefulness of an in depth research, in order to re-examine the implemented social responsible actions, to redefine priorities concerning these actions and to measure the impact on society qualitatively and quantitatively as well, through the impact of the implemented actions on their financial.
Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στον Ελληνικό Τραπεζικό Τομέα: Δράσεις και Αντίκτυπος στην Κοινωνία